Oplossing financiering onrendabele maatregelen klimaatakkoord en kringlooplandbouw gezocht

Het kabinet presenteerde 28 juni het klimaatakkoord, met daarin bijna 1 miljard euro voor de landbouw tot 2030. LTO voorzitter Marc Calon zei echter als reactie: ‘ik zet geen handtekening, totdat ik zeker ben dat de financiering rondkomt’. Eenzelfde reactie gaf LTO eerder al toen de kabinetsvisie op kringlooplandbouw naar buiten kwam. 

Het ontbrekende verdienmodel voor klimaat en kringlooplandbouw ligt binnen handbereik: een true price, een eerlijke prijs voor de consument, te beginnen met vlees. Laat consumenten in de winkel meebetalen aan de landbouwtranisite, zegt Jeroom Remmers, via een eerlijke vleesprijs, een extra bedrag per kilo product. De opbrengst gaat voor de helft naar een Fonds Eerlijke Voedselprijs voor de landbouw. Dat levert circa 500 miljoen euro per jaar op. 

Op BNR Nieuwsradio zei Calon: „De land- en tuinbouw staat voor een enorme investeringsopgave van 11 miljard euro in de komende tien jaar om aan de klimaatdoelen te voldoen; 6,5 miljard euro is onrendabel ondanks een subsidie tot circa 3 miljard euro. Schouten verdient alle lof dat zij 1 miljard euro meer los wist te krijgen bij Financiën, maar er is nog steeds sprake van een tekort van 3,5 miljard euro. Boeren tekenen geen ongedekte cheques. We gaan pas tekenen als we zeker weten dat we kunnen leveren.”

Het tekort waar Calon over spreekt van 350 miljoen per jaar van 2020 tot 2030 kan op diverse manieren nog gevonden worden. Hopelijk onderzoekt LTO Nederland ook de optie van een duurzaamheidsbijdrage op vlees van 20 eurocent per ons vlees, waarbij net als bij een CO2-tax, betaald wordt voor de externe kosten die een product veroorzaakt. In het geval van kip, varkensvlees en rundvlees, bedragen deze externe kosten volgens onderzoeksbureau CE minimaal 20 en maximaal 50 eurocent per ons. Vlees ligt nu in het supermarktschap voor 70 tot 120 eurocent per 100 gram en zou dan 16-28% duurder worden. Vlees voor de export blijft onbelast; slachterijen en vleesimporteurs zouden de 20 eurocent per 100 gram vlees voor de Nederlandse markt moeten afdragen, zoals frisdrankproducenten en importeurs dat nu ook doen voor de frisdrank accijns. Deze heffing kan in 2021 ingevoerd worden en levert minstens 1 miljard euro op per jaar, waarvan de helft elk jaar beschikbaar komt voor de Nederlandse landbouw: 350 miljoen euro per jaar voor klimaat en 150 miljoen euro voor kringlooplandbouw, dat is gemiddeld 11.000 euro per jaar voor 45.000 landbouwbedrijven of 20.000 euro per jaar voor 25.000 veehouderijbedrijven. Het aardige is dat deze maatregel al de steun heeft van 40 organisaties, waaronder diverse bedrijven, maar ook Dierenbescherming, Greenpeace en Natuur en Milieu. LTO hoeft dus deze zomer alleen nog maar bij het kruisje te tekenen en voila, het tekort van 350 miljoen euro voor klimaatmaatregelen in de landbouw is geregeld, bijvoorbeeld voor carbon credits bij koolstofopslag in bodems. Daarnaast blijft er 150 miljoen euro over voor stimulering van kringlooplandbouw, waaronder meer eigen eiwitproductie en biologische landbouw. Momenteel onderzoeken CLM en CE welke onrendabele klimaatmaatregelen uit het klimaatakkoord uitgekeerd zouden kunnen worden uit het Fonds dat gevuld wordt door duurzaamheidsbijdragen van consumenten. Boeren vragen terecht om een beter verdienmodel voor duurzaamheidsprestaties. Wij bieden de Nederlandse veehouders dit op een presenteerblaadje aan. Hoe vaak is het voorgekomen dat ngo’s  aanbieden jaarlijks gemiddeld 20.000 euro per jaar per veehouder te subsidiëren voor klimaat en duurzaamheid? 

Het mooie is dat er diverse modellen zijn om Nederlandse consumenten 20 eurocent per ons vlees extra te laten betalen: via de politiek kan een accijns ingevoerd worden (een eerlijke prijs op vlees), maar het kan ook via een privaatrechtelijke afspraak. In het Klimaat akkoord staat hierover: De ondertekenaars van dit deelakkoord zullen, bijv. op uitnodiging vanuit LTO Nederland, binnen bestaande mededingingsregels, voor 1-1-2021 een plan kunnen uitwerken dat partijen structureel verdienmodellen voor duurzame grondstoffen en voedingsmiddelen uit productie vanuit landbouw en/of landgebruik identificeren en uitwerken. In dit plan wordt onder meer aandacht besteed aan: versterking van de positie van de boer en tuinder in de keten en benutting van instrumenten als de Wet duurzaamheidsinitiatieven. Deze Wet biedt onder voorwaarden de mogelijkheid dat private partijen onderlinge afspraken maken over een prijsverhoging per kg product, als de opbrengst daarvan gebruikt wordt voor duurzaamheidsmaatregelen. Dus een afdracht van 20 eurocent per ons vlees door Nederlandse slachterijen en vleesimporteurs voor de Nederlandse consument, is ook een mogelijkheid. De opbrengsten uit deze afdracht, kunnen ook gestort worden in een privaatrechtelijk beheerd fonds duurzame landbouw, met bestuurders uit de voedselketen, overheid, banken en maatschappelijke organisaties. 

Jeroom Remmers
Directeur Tapp Coalitie 
Tappcoalitie.nl