Verbruiksbelasting vlees is uitvoerbaar – TAPP Coalitie reactie op artikel FD en EY rapport vleesheffing
In opdracht van het Ministerie van LNV schreef EY in februari 2021 het rapport “(On)mogelijkheden van een verbruiksbelasting op vlees”, waarin een zogenaamde HUF-toets is gedaan naar de handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en fraudebestendigheid. Het rapport is hier te vinden https://edepot.wur.nl/541958
Reactie TAPP Coalitie: waar een wil is, is een weg
Jeroom Remmers, directeur TAPP Coalitie: “Wij zijn blij dat het ministerie van LNV opdracht gaf aan EY om onderzoek te doen naar de uitvoerbaarheid van een verbruiksbelasting op (vlees)producten. Het plan voor invoering van een dergelijke verbruiksbelasting op milieugrondslag (eerlijke vleesprijs) kreeg ook een prominente plek in drie ambtelijke rapporten met prioriteiten voor een volgende regering: de “Brede Maatschappelijke Heroverwegingen”, “Bouwstenen voor een beter belastingstelsel – gezondheidsgerelateerde belastingen” en ‘Bestemming Parijs”. Dit plan kwam ook terug in de verkiezingsprogramma’s van D66 en ChristenUnie, bleek bij de doorrekening van verkiezingsprogramma’s door PBL en CPB. In het rapport van EY staan geen grote verrassingen. De conclusie is en blijft dat invoering van een verbruiksbelasting op vlees zowel in Nederland als in Europees verband mogelijk is, maar tijd vraagt en een zorgvuldige voorbereiding van de invoering (o.a. ICT aanpassingen, aantrekken geschoold personeel en het opstellen van definities voor producten die onderworpen zijn aan heffing). Kortom: waar een wil is, is een weg.
Verbruiksbelasting wel effectief voor compensatie van milieuschade én bescherming gezondheid
De TAPP Coalitie betreurt de stellige conclusie van de EY auteurs dat een verbruiksbelasting op vlees ‘naar alle waarschijnlijkheid niet het beste middel is om de doelstellingen te bereiken’. De TAPP Coalitie is van mening dat de verbruiksbelasting zowel een belangrijke bijdrage kan leveren aan de bescherming van de volksgezondheid als aan compensatie van milieuschade met een mogelijke CO2 eq reductie van 2 Mton per jaar. Verder acht EY een verbruiksbelasting minder efficiënt als gevolg van de mogelijkheid dat supermarkten een heffing op vlees niet zouden doorberekenen aan de consument en doorgaan met stunten met kiloknallers. TAPP vindt echter steun in de referentie in het rapport naar de conclusies van het CPB ”dat over het algemeen ongeveer 75% van een btw-tariefsverhoging daadwerkelijk wordt doorberekend aan de consument”. Een belangrijk deel van de heffing op vlees die supermarkten moeten afdragen, zal dan toch door de consument betaald worden. EY geeft bovendien aan dat, hoewel dit tot additionele complexiteit leidt, er (flankerende) wetgeving kan komen om deze ‘afwenteling’ te verbieden. De TAPP Coalitie steunt een dergelijke wetgeving. We zien dat andere EU landen zoals België en Duitsland al wetgeving voor supermarkten hebben geïntroduceerd om te voorkomen dat zij voedsel verkopen onder de inkoopprijs. Andere voorbeelden zijn een verbod op het verkopen van twee producten voor de prijs van één, waardoor extreem prijsstunten niet meer mogelijk is. Nederland heeft hier altijd vanaf gezien, maar deze wetgeving is dus wel degelijk mogelijk en kan effectief zijn, mits goed vormgegeven en gehandhaafd. Dat vergt aannemen en opleiden van extra personeel, maar het kan wel.
Belastingdienst kan verbruiksbelasting vlees na 2 jaar invoeren ICT bij prioriteren
EY stelt op basis van het onderzoek dat “de introductie van een nationale verbruiksbelasting op vlees(producten) nauwelijks uitvoerbaar is, in ieder geval op de (zeer) korte termijn”. In dit kader ziet EY met name een risico in de capaciteit van de (ICT) systemen van de Belastingdienst. In het rapport wordt tegelijkertijd benoemd dat invoering van een ICT systeem bij de Belastingdienst voor de nieuwe verbruiksbelasting op vlees vooral een kwestie is van interne prioriteit en niet van onmogelijkheid: “Zou sprake zijn van prioriteren van deze verbruiksbelasting, dan kan dit nog steeds niet sneller worden uitgevoerd dan 2 jaar”. De TAPP Coalitie is het eens met de conclusie dat als er een politieke wil is om deze heffing bij de Belastingdienst te prioriteren, de invoering ervan wel met een termijn van (minimaal) 2 jaar haalbaar moet zijn. Bij de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen is voor zelfs 2023 gekozen als invoeringsjaar van de verbruiksbelasting op vlees. Indien om te komen tot een weloverwogen werkend systeem additionele tijd nodig is, vindt de TAPP Coalitie invoering in 2024 ook aanvaardbaar.
Verbruiksbelasting vlees eerst invoeren op EU niveau goed idee, maar weinig kansrijk
Tenslotte reageert de TAPP Coalitie op de aanbevelingen van EY om de verbruiksbelasting beter op EU niveau in te voeren, dan in Nederland. EY lijkt hier te verwijzen naar de nieuwe mogelijkheid dat de EU heffingen invoert in het kader van de ‘eigen middelen voor de EU’ zoals bij nieuwe afvalheffingen en import heffingen (carbon border adjustment mechanism). Remmers: “Dit is een interessante gedachte en hopelijk gaat de EU dat invoeren. Maar gezien het feit dat dit alleen kan als alle 27 EU landen ermee instemmen is dit wel een weinig kansrijke optie. Wij zijn er nog steeds voorstander van dat een aantal vooruitstrevende EU lidstaten eerst zelf de vleesheffing invoeren. Andere EU landen zien dan dat het een goede mogelijkheid is om de gezamenlijke milieudoelstellingen te behalen”.
Goed voorstel voor invoeren ‘Vlees’ reclame code supermarkten tegen prijsstunten kiloknallers
De andere aanbeveling van EY dat supermarkten via een Code prijsstunten met vlees zelf beperken, zoals bij alcohol , ondersteunt de TAPP Coalitie, zeker als deze kunnen bijdragen aan de effectiviteit van een heffing op vlees. Zolang de heffing op vlees nog niet is ingevoerd, zou die Code ingevoerd kunnen worden bij Nederlandse supermarkten, zelfs al in 2021. De vleescode kan voorschrijven dat er tegenover een transactie van vlees altijd een financiële vergoeding van minimaal 90% van de reguliere verkoopprijs moet staan. Kortom, door een dergelijke maatregel mag er maximaal 10% korting worden gegeven op de reguliere verkoopprijs. Deze maatregel is gunstig voor zowel supermarkten (minder prijzenoorlogen om vlees), gunstig voor boeren (hogere prijzen voor hun product), gunstig voor het klimaat (minder vleesconsumptie, dus minder broeikasgassen) en gunstig voor de gezondheid van consumenten (minder vleesconsumptie en meer in lijn met de Schijf van Vijf).
Duitsland gaat een heffing op vlees invoeren – uitvoeringsrapport deze week gelanceerd
De Duitse landbouwminister Julia Klöckner publiceerde juist deze week het langverwachte uitvoeringsrapport voor een Duitse heffing op vlees en zuivel. Daar was de conclusie van drie juristen juist dat een heffing op vlees juist WEL uitvoerbaar is en ook de verbruiksbelasting op vlees (zie p. 169). In Duitsland speelt de vraag wat de voor- en nadelen zijn van een verbruiksbelasting op vlees versus een btw verhoging op vlees (als financieringsbron voor maatregelen bij boeren). De Duitsers lijken te kiezen voor het verhogen van de btw van 7 naar 19%, omdat dit sneller en eenvoudiger is, maar het kent ook diverse nadelen.
Naschrift oktober 2022: een betere uitvoeringsorganisatie voor het innen van een verbruiksbelasting op vlees is de NEA, in vergelijking met de overbelaste Belastingdienst. De NEA (Nederlandse Emissie Autoriteit) int ook de heffingsinkomsten van de CO2-heffing in de industrie.
Zie het artikel in de Nieuwe Oogst over het Duitse voorstel:
https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2021/03/03/duitse-vleestaks-komt-er-hoe-dan-ook-aan
Duitse rapport (vertaalbaar via google translate - docs): https://www.bmel.de/SharedDocs/Downloads/DE/_Tiere/Nutztiere/machbarkeitsstudie-borchert.pdf?__blob=publicationFile&v=8
FD artikelen over heffing op vlees:
https://fd.nl/economie-politiek/1375920/onderzoekers-invoering-vleestaks-is-onhaalbaar-rec1catEeX29
https://fd.nl/opinie/1369565/vleesheffing-is-positieve-impuls-voor-onze-economie-rec1catEeX29
https://fd.nl/opinie/1322761/nederland-moet-snel-een-extra-belasting-op-vlees-invoeren-rec1catEeX29
Meer info: Jeroom Remmers, Directeur TAPP Coalitie 06 22 40 77 12 info@tappcoalitie.nl https://tappcoalitie.nl
Wat is de TAPP Coalitie?
De TAPP Coalitie, een coalitie van boeren, voedselbedrijven, gezondheid-, milieu, dierenwelzijn- en jongerenorganisaties, zet zich in voor het betalen van de 'echte' prijs van vlees en zuivel, incl. milieukosten. De opbrengst van een eerlijke vleesprijs (heffing) kan gebruikt worden voor drie zaken:
1. hoger inkomen boeren voor duurzame landbouw (milieu, klimaat, natuur, dierenwelzijn)
2. verlaging btw groenten en fruit en vleesvervangers van 9 naar 5% zoals andere EU landen
3. compensatie van lagere- en middeninkomens voor de hogere prijs van vlees