Tweede Kamer en ministerie LNV willen heffing op voedsel

Het ministerie van LNV werkt aan een heffing op voedsel voor financiering voor een toekomstig verdienmodel voor duurzame landbouw. Dit als gevolg van de motie Bisschop (10 december) en eerdere aankondigingen van LNV minister Schouten aan de Tweede Kamer eind september, dat zij werkt aan draagvlak voor een heffing op vlees inclusief externe milieukosten, waarbij de heffingsopbrengst gebruikt kan worden voor financiering van duurzame en diervriendelijke landbouw.

In Duitsland werkt het landbouw ministerie al ruim een jaar aan een vergelijkbare heffing op vlees (en zuivel) die gebruikt wordt voor de financiering van een transitie in de veehouderij voor een beter dierenwelzijn. De Duitse CDU landbouwminister maakte 2 maart 2021 haar plan op dit punt bekend via een haalbaarheidsonderzoek. 

De inzet van de Nederlandse landbouw minister Schouten bleek uit brief van 9 maart 2021 met een antwoord op vragen uit de Tweede Kamer op 18 januari 2021 onder nummer 21 501-32 door de VVD-, CDA-, D66, GroenLinks en PvdD fracties over de geannoteerde agenda van de Landbouw- en Visserijraad van 22 februari 2021. Zie: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2021/03/09/beantwoording-kamervragen-over-geannoteerde-agenda-landbouw--en-visserijraad-februari-2021

Carola Schouten schreef: "Tegelijkertijd zoek ik naar wegen om externe kosten van consumptie en productie in de marktprijs tot uitdrukking te laten komen. Het doel van ‘milieubeprijzing’ is om consumenten, ketenpartijen en producenten te prikkelen actiever te zoeken naar mogelijkheden om externe maatschappelijke kosten te verlagen. Dat kan op verschillende manieren, zoals door het verschaffen van heldere en eenduidige informatie over de ‘echte prijs’ van voedsel (informatie over duurzaamheid om bewustwording te creëren), en/of door het daadwerkelijk in rekening brengen van deze kosten en baten. In geval van een belasting op relatief vervuilende voedselproducten is een aandachtspunt of supermarkten de hogere prijs wel of niet doorberekenen aan klanten. Als niet iedereen dat doet, en supermarkten elkaar beconcurreren, leidt dat tot chaos en ineffectiviteit, want consumenten laten zich ook en in sommige groepen vooral door prijs leiden. Met als gevolg: wat goedkoper is op een andere plek, trekt de vraag naar zich toe."

Bijna alle politieke partijen willen een heffing op voedsel voor financiering duurzame landbouw - motie SGP na stikstofakkoord

Het is alweer even geleden, maar 10 december 2020 stemden alle politieke partijen in de Tweede Kamer (behalve PvdD en groep Arissen) voor de motie van het lid Bisschop (SGP) 35600 nr. 43 over 'een langjarig toekomstperspectief voor de agrarische sector', waar ook  is genoemd: 'de introductie van heffingen op producten waarvan de opbrengst wordt ingezet voor verduurzaming'.

Dit kan als een succes worden beschouwd voor de voorstellen van de TAPP Coalitie, die sinds eind 2019 pleit voor dit type heffingen op producten zoals vlees en zuivel, waarbij de opbrengst gebruikt wordt om boeren financieel te steunen als zij bovenwettelijke maatregelen nemen of genomen hebben op het gebied van milieu, klimaat, natuur of dierenwelzijn. Zie het rapport 'Samen op weg naar een eerlijke beprijzing' met een uitgewerkt voorstel voor bijna 30 specifieke betalingsregelingen die mogelijk worden als er een eerlijke hogere vleesprijs zou komen (verbruiksbelasting op milieugrondslag). In Duitsland wil de regering ook zo'n vleesheffing invoeren. Begin maart 2021 publiceerde de regering daar haar voorstel voor een btw verhoging op vlees en zuivel, wat jaarlijks veel geld moet opleveren zodat boeren kunnen investeren in dierenwelzijn, milieu en natuur. De Duitse landbouw organisatie wil dat de voorstellen snel en volledig worden uitgevoerd. In Nederland steunen diverse landbouworganisaties de voorstellen van de Tapp Coalitie (o.a. 1000 melkveehouders in het netwerk GRONDig) en een paar honderd boeren uit Caring Farmers). 

MOTIE VAN HET LID BISSCHOP

Voorgesteld 10 december 2020 De Kamer,
gehoord de beraadslaging,

van mening dat het voor een economisch en ecologisch duurzaam en langjarig toekomstperspectief, zoals mede verwoord in de visienota kringlooplandbouw, voor de agrarische sector van belang is om zoals in de Foodvalley met sector- en ketenpartijen, banken, relevante maatschap- pelijke organisaties en regionale overheden afspraken te maken over onder meer:

–  de invulling en financiering van bronmaatregelen in het programma stikstofreductie en natuurverbetering;
–  ontwikkeling en erkenning van emissiebeperkende technieken en managementmethoden, en de noodzakelijke experimenteerruimte hiervoor;
–  bedrijfsspecifieke monitoring en afrekening van emissies en de invoering van een afrekenbare stoffenbalans;
–  een verdienmodel voor emissiebeperkende en andere verduurza- mingsmaatregelen;
–  het vermarkten van nieuwe concepten;
–  introductie van heffingen op producten waarvan de opbrengst wordt ingezet voor verduurzaming;
–  de inzet van blauw-groene diensten;
–  investeringsmogelijkheden (langjarig) voor boeren voor een toekomstgerichte bedrijfsvoering;
–  duidelijkheid over de opgaven met betrekking tot onder meer stikstof, waterkwaliteit, klimaat en biodiversiteit;
–  de ruimte voor regionale initiatieven en gebiedsprocessen;

en gaat over tot de orde van de dag.

verzoekt de regering, alles in het werk te stellen om binnen afzienbare tijd tot dergelijke afspraken te komen met het oog op een integrale aanpak

Tweede Kamer, vergaderjaar 2020–2021, 35 600, nr. 43