Verkiezingsdebat Voedsel en Klimaat
-PERSBERICHT- 6 oktober 2023
Ned eerste verkiezingsdebat: over Voedsel en Klimaat met BBB, GL-PvdA, VVD, D66, PvdD
Den Haag – Op donderdagavond 5 oktober vond het allereerste verkiezingsdebat plaats over klimaat, voedsel en landbouw. Vertegenwoordigers van de BBB (Cor Pierik), VVD (Thom van Campen), D66 (Tjeerd de Groot), GL-PvdA (Laura Bromet) en PvdD (Eva Akerboom) verduidelijkten hun visies voor een duurzame landbouw en klimaatvriendelijk en gezond voedselbeleid.
Opvallend was de constructieve toon van BBB en de steun van de vijf partijen voor veel voorstellen zodat de kijkers een eerste beeld konden krijgen van wat zich bij de formatie zou kunnen gaan afspelen. Zo liet de nummer 6 van de BBB weten bereid te zijn compromissen te sluiten met partijen zoals GroenLinks-PvdA over mogelijke heffingen op voedsel of vlees, als dat leidt tot 600 miljoen euro extra per jaar voor boeren voor zaken als natuurbeheer. Bromet en De Groot hadden Pierik tijdens het debat al geprezen om zijn verfrissende en constructieve houding. Na afloop kwam Caroline van der Plas vertellen dat ze trots was op Cor Pierik, afkomstig van het CBS, zelf boer en expert op het gebied van landbouw en milieu.
Bromet vroeg aan Akerboom van de Partij voor de Dieren of ze mee zouden willen doen in een coalitie. Hierop zei Akerboom dat als een coalitie de veestapel fors wil inkrimpen, dit bespreekbaar is. Van Campen gaf aan dat krimp van de veestapel geen taboe is, al is innovatie bij stallen ook belangrijk. Volgens de huidige peilingen zou een coalitie van VVD, BBB, GroenLinks-PvdA, D66 en PvdD 79 zetels opleveren, voldoende voor een nieuwe coalitie.
Waar een politiek debat over landbouw voorheen nog als een vlam in pan was, leken de partijen elkaar deze keer juist meer op te zoeken. Zo leken alle partijen elkaar te kunnen vinden over een hogere voedselprijs om boeren financieel in staat te stellen om ecosysteemdiensten te leveren. Tegelijkertijd was er veel steun voor de beprijzing van vervuilende broeikasgas- en stikstof emissies uit de landbouw, door bijvoorbeeld richting een ETS in de landbouw te werken. Behalve de VVD was elke politieke partij voor 0% btw op groente en fruit. Verschillende vertegenwoordigers van politieke jongerenorganisaties stelden kritische vragen aan hun eigen partijen; veel jongeren, als vertegenwoordigers van de toekomstige generaties, zaten in de zaal. De deelnemers leken zich ook duidelijk te richten op de vraag van hoe nu verder, wat hoop biedt voor toekomstgericht voedselbeleid.
Het debat werd georganiseerd door de TAPP Coalitie (True Animal Protein Price) en de Jonge Klimaatbeweging, met medewerking van zes politieke jongerenorganisaties: JOVD, JD, Dwars, BBB Jong, Pink en PerspectieF. De kiezer kreeg zo te weten welke veranderingen partijen beogen om klimaatverandering, de landbouw transitie en de volksgezondheid hand in hand aan te pakken.
Over de organisatoren
De TAPP Coalitie is een samenwerkingsverband van ruim 60 bedrijven en maatschappelijke organisaties. TAPP zet zich in voor een eerlijke beprijzing van voedsel, inclusief alle externe milieukosten, met name bij vlees en zuivel. De Jonge Klimaatbeweging vertegenwoordigt de stem van meer dan zestig jongerenorganisaties in het klimaatdebat. Tezamen hebben zij een achterban van 1,6 miljoen Nederlanders. Beide groepen spreken met politici en het publiek over het bevorderen van een duurzaam voedselsysteem. De organisatoren streven ernaar om het publiek bewust te maken van de nauwe samenhang tussen klimaatverandering, landbouw en gezonde voeding.
Tijdens het debat kwamen ook de 10 adviezen van het Voedingscentrum aan politieke partijen aan bod voor een gezond en duurzaam voedselbeleid in de komende jaren (waaronder punt 10 over prijsbeleid): https://www.voedingscentrum.nl/professionals/services/initiatieven-van-het-voedingscentrum/voeding-voor-je-visie.aspx. Een van de stellingen ging over beleid voor gezond voedsel, ingebracht door de Alliantie Voeding voo de Gezonde Generatie.
Het voedsel-klimaatdebat is hier terug te kijken op youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=rECAy3rgXCs. Het was te volgen op NOS 24 live.
Hier zijn de citaten en reacties van de zes partijen op de stellingen en vragen te lezen.
Hier is meer achtergrond informatie te vinden over hoe politieke partijen in hun (concept) verkiezingsprogramma’s denken over de zes stellingen
Meer info: https://www.tappcoalitie.nl/nieuws/20944/h-t-voedsel-klimaat-verkiezingsdebat-
-EINDE PERSBERICHT-
Voor de redactie (niet voor publicatie):
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jeroom Remmers van de TAPP Coalitie (06-22407712), info@tappcoalitie.nl of Dieuwertje Wallaart van de Jonge Klimaatbeweging (06-40468300).
Radio Met het Oog op Morgen maakte deze rapportage:
De Boerderij schreef dit verslag: https://www.boerderij.nl/politiek-eens-over-verandering-van-voedselproductie-maar-niet-over-de-wijze-waarop
Stellingen
Het debat ging over de volgende zes stellingen/vragen;
1) Meerprijs voor boeren voor duurzaam voedsel
‘Voedsel dat Nederlandse supermarkten verkopen moet voldoen aan minimum milieustandaarden; boeren ontvangen daarvoor een meerprijs’ (concept-Landbouw-akkoord). Deze meerprijs geldt voor voedsel dat in belangrijke mate voldoet aan de criteria van de Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal (bijv. 60% in 2026, en 80% in 2030).
Vraag: Bent u het hiermee eens?
2) Klimaatbeleid veehouderij
Gepland beleid (zoals opkoopregelingen) levert een emissievermindering op van 1 megaton CO2-equivalenten. Dat betekent dat de veehouderij vòòr 2030 daarnaast nog 4 megaton CO2-equivalenten minder moet uitstoten (PBK, KEV 2023). Dat vergt extra maatregelen. Mogelijkheden: extra opkoop, graasdier-norm en/of heffing op methaan, lachgas, CO2 via een afrekenbare stoffenbalans.
Vraag: Welke maatregelen prefereert u om het vereiste reductiedoel te halen?
3) Klimaat-differentiatie BTW op voedsel
Om klimaatrechtvaardigheid te bevorderen en de voedselprijs gemiddeld te verlagen, komt er een eerlijke prijs voor voedsel (eerlijk = inclusief externe milieu- en zorgkosten) door middel van een BTW-klimaat-differentiatie: 0% BTW voor relatief gezond en duurzaam voedsel en 21% BTW voor relatief ongezond voedsel of met een hogere milieu-footprint.
Vraag: Bent u het eens met deze BTW-differentiatie?
4) Eerlijke vleesprijs en terugsluizen meerprijs naar boeren/consumenten
Een eerlijke vleesprijs (dus inclusief de verborgen milieukosten) levert volgens het Kabinet vanaf 2026 jaarlijks 2 megaton CO2-emissiereductie op én €1.7 miljard (waarvan €600 miljoen naar boeren gaat die ecosysteemdiensten leveren). Het restant wordt ingezet voor BTW-verlaging van groente en fruit, en een koopkracht-compensatie voor lagere inkomens. Dit plan krijgt steun van een meerderheid van de Nederlanders (Ipsos, 2023; AD, 2019).
Vraag: Gaat u invulling geven aan deze kiezerswens?
5) Financieringsopties €600 mln. voor ecosysteemdiensten
Het concept-Landbouwakkoord reserveerde jaarlijks €600 miljoen voor boeren die ecosysteemdiensten leveren. Deze maatregel kan gefinancierd worden door:
- verbreding van de huidige CO2-belasting naar de retail-industrie (eco-heffing),
- milieuheffing op vlees,
- heffingen in de keten voor afnemers, toeleveranciers en banken.
Vraag: Welke van deze drie maatregelen heeft uw voorkeur?
6) Wetgeving gezonde voeding
We leven in een zwaar obese voedselomgeving. Dat moet radicaal anders! De overheid moet meer verantwoordelijkheid pakken. Het volgende kabinet moet daarom komen met noodzakelijke wetgeving gebaseerd op de 4 P’s: 1) Prijs: Gezonde voeding moet goedkoper zijn dan ongezonde voeding. 2) Promotie: Stop kindermarketing op ongezonde voeding 3) Plaats: Stop wildgroei aan ongezond voedingsaanbod 4) Product: Fors minder zout/vet/suiker in bewerkte voeding.
Vraag: Bent u voorstander van deze wetgeving, gebaseerd op die 4 P’s?