13 toekomstvisies landbouw en voedsel: cruciale rol voor true pricing
Uit een analyse van TAPP Coalitie van 16 toekomstvisies over landbouw en voedsel die de afgelopen zeven jaar zijn gepubliceerd, blijkt dat bij 13 van de 16 openbare rapporten true pricing van voedsel een cruciale rol speelt in de toekomstvisie voor verduurzaming. Het rapport heeft de titel 'Wat we gemeen hebben - True pricing in toekomstvisies voor landbouw en voedsel - Analyse van de betekenis van true pricing in 16 toekomstvisies'. In de meeste visies op true pricing voert de overheid belastingen in om externe milieukosten een plek te geven in prijzen. Vanuit de heffingsopbrengst verstrekt de overheid vervolgens subsidies aan boeren of consumenten om emissies verder te verlagen. Slechts enkele van de 13 toekomstvisies zien bij true pricing geen rol voor de overheid, maar slechts een rol voor ketenpartijen (o.a. IPO).
Opvallend is dat twee toekomstvisies van het ministerie van landbouw, de toekomstvisie 2030 van LTO-Nederland, Rabobank en IPO (de koepelorganisatie van provincies) allemaal 'true pricing' omarmen, naast actoren waarvan dit eerder verwacht zou worden, zoals de Raad voor de Leefomgeving in Infrastructuur, Transitie Coalitie Voedsel, TAPP Coalitie, Natuur en Milieu en het GroenBoerenPlan. Dit laatste is een groep van diverse groene landbouworganisaties en ondersteunende partijen.
In het Witboek 2050 van het ministerie van landbouw (april 2024) staat true pricing uitvoerig beschreven om doelsturing in de landbouw te faciliteren. In het nieuwe regeerprogramma is doelsturing in de landbouw tot prioriteit verheven. Ook de Rabobank noemt true pricing (verwoord als 'true value') in hun toekomstvisie agrofood 2040, waarbij boeren beloond kunnen worden bij het halen van KPI's op milieudoelen, vanuit een meerprijs die consumenten voor voedsel betalen via ketenafspraken over een meerprijs en/of heffingen en betalingen voor ecosysteemdiensten. De Rabobank ziet CO2-beprijzing in zoveel mogelijk sectoren als beste manier om broeikasgasemissies te verlagen en betaalt boeren via carbon credits en carbonbanking om broeikasgassen te verminderen.
Bij deze visies op ‘true pricing’, voert de overheid belastingen in om externe, schadelijke milieukosten een plek te geven in prijzen. Vanuit de heffingsopbrengst kan de overheid vervolgens subsidies verstrekken aan boeren en consumenten die ertoe bijdragen dat de schadelijke emissies in het voedselsysteem verlaagd worden. Een andere visie op true pricing is dat dit via ketenpartijen loopt. Het nadeel hiervan is dat als slechts enkele voedselbedrijven of supermarkten true pricing invoeren, ze zich door duurdere producten uit de markt prijzen. Daarom is de rol van de overheid voor een level playing field vaak bepleit.
De analyse van TAPP Coalitie is een reactie op een recente studie van professor Imke de Boer naar 15 toekomstvisies over landbouw en voedsel. Hierin is echter niet gekeken naar het thema true pricing en drie studies waren niet openbaar beschikbaar. Ook ontbraken vijf toekomstvisies in deze studie, namelijk het concept landbouwakkoord en de toekomstvisies op landbouw en voedsel van Stichting Natuur en Milieu, TAPP Coalitie, het 40-puntenplan van Urgenda (ook ondertekend door Dierenbescherming). Daarom heeft TAPP Coalitie de 15 toekomstvisies uit het rapport van Imke de Boer geanalyseerd, plus enkele aanvullende toekomstvisies. In vier van de 15 toekomstvisies uit het rapport van Imke de Boer was geen rol opgenomen voor true pricing..
Hier is de studie van TAPP Coalitie te lezen.