Brede coalitie van artsen en bedrijven vraagt kabinet om vleestax
Breed gedragen oproep vleestax voor gezondheid en klimaat
23-10-2018 PERSBERICHT. Een coalitie van artsen, bedrijven, hoogleraren en oud-politici heeft 23 oktober een brief gestuurd naar het kabinet en de Tweede Kamer met een breed gedragen voorstel voor een accijns op vlees, voor een betere volksgezondheid, lagere zorgkosten en lagere kosten voor uitvoering van het klimaatbeleid. De timing is precies een week voor het plenaire debat van de begroting van het Ministerie van LNV en ruim voor de stemming over het Belastingplan 2019, de begroting van de minister van Volksgezondheid (VWS), Klimaat (EZK), het uitbrengen van het Nationaal Preventie Akkoord en voor het Kamerdebat over klimaat en landbouw op 14 november.
Tot de ondertekenaars behoren voormalig Milieu-minister Cramer (PvdA), voormalig D66-fractie-voorzitter Lousewies van der Laan en de winnaars van de Duurzame 100 Maurits Groen (2015) en Volkert Engelsman (2017), maar ook Tamara de Weijer van de Vereniging Arts en Leefstijl. Deze organisatie vestigt succesvol de aandacht op voeding en leefstijl interventies (zowel preventief als curatief) om zodoende de gezondheid van patiënten te verbeteren en de medicalisering en kosten in de zorg drastisch te verminderen. Volgens het RIVM zorgt een 40% lagere vleesconsumptie ervoor dat het aantal ziektegevallen met 20% afneemt [1]. De gezondheidskosten van een te hoge vleesconsumptie bedragen 1,4 miljard euro (85 euro per persoon) [2]. Een vleesaccijns zorgt voor een 10-40% lagere vleesconsumptie en voor lagere zorgkosten, maar ook voor lagere kosten voor klimaatbeleid. Volgens het PBL leidt beleid om de vleesconsumptie te verlagen tot een halvering van de kosten voor klimaatbeleid tot 2050 [3]. Dat loopt op tot miljarden euro’s kostenvoordeel.
De ondertekenaars pleiten voor een terugsluis van de opbrengst van de vleestax naar consumenten en boeren. Want “boeren kunnen niet vergroenen als ze rood staan”. Als de opbrengst van de tax gelijk over alle volwassen consumenten verdeeld zou worden, gaat de helft van de bevolking er financieel op vooruit tot 300 euro per jaar. Dit zijn consumenten die minder dan gemiddeld vlees eten (flexitariërs en vegetariërs). De ondertekenaars wijzen op momentum en breed draagvlak:
· Vijf politieke partijen hadden afgelopen 5 jaar een btw-verhoging in hun verkiezingsprogramma staan (D66, PvdA, GL, PvdD, CU);
· Bedrijven willen het: MVO Nederland/ De Groene Zaak (2200 duurzame bedrijven, 50 multinationals), pleitte in 2015 voor een btw verhoging op vlees en zuivel [4].
· Burgers willen het, blijkt uit een Motivaction-enquête uit september 2018; zij zien vlees als het meest klimaatschadelijke product; velen willen meer betalen voor klimaatneutraal vlees.
· Ngo’s willen het: WNF, Greenpeace, Dierenbescherming, Oxfam Novib, Milieudefensie, Natuur en Milieu en acht andere ngo’s (samen 2,5 miljoen leden) pleitten in 2010 voor een btw verhoging op vlees en kabinetsbeleid gericht op 33% lagere vleesconsumptie in 2020.
· De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur pleitte in 2018 voor een vleestax. De WRR pleitte in 2014 voor verlaging van de vleesconsumptie en stelde:“De vleesconsumptie kan gehalveerd worden zonder gevolgen voor de gezondheid”.
· Een vleestax versterkt bestaand overheidsbeleid: de schijf van vijf, de Green Protein Alliance, IMVO convenant plantaardige eiwitten, Actieplan Groente en Fruit, Nationaal Programma Preventie, obesitasbestrijding en de Transitie-agenda Biomassa en Voeding 2018.
Meer info: Jeroom Remmers, directeur Animal Protein Reduction Coalition. 06 22 40 77 12.
Brief aan het kabinet en de Tweede Kamer, zie hieronder.
[1] https://www.volkskrant.nl/mensen/rivm-eet-minder-vlees-niet-alleen-voor-gezondheid-maar-ook-voor-het-milieu~bb4ebe69/
[2] https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0196333
[3] http://www.pbl.nl/publicaties/2008/Vleesconsumptie-en-klimaatbeleid
[4] manifest 'Een toekomstbestendig belastingstelsel' (http://degroenezaak.com/wp-content/uploads/2015/04/manifest-Een-toekomstbestendig-belastingstelsel.pdf)
Minister Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Carola Schouten
Postbus 20401
2500 EK Den Haag
cc. Staatssecretaris Financiën dhr. Menno Snel,
Minister Economische Zaken, dhr Eric Wiebes,
Staatssecretaris Infrastructuur en Waterstaat, mevr. Stientje van Veldhoven-van der Meer, voorzitter Klimaatberaad, dhr. Ed Nijpels,
voorzitter Sectortafel Landbouw & Landgebruik, dhr. Pieter van Geel
Vaste Commissies voor FIN, LNV, EZ, VWS, I&M Tweede Kamer
23 oktober 2018
Geachte mevrouw Schouten,
Zoals bekend creëren de intensieve veehouderij en vlees- en zuivelconsumptie een flinke bijdrage aan het ontstaan van broeikasgassen. Volgens de Wereldvoedselorganisatie (FAO) is de mondiale veeteelt verantwoordelijk voor bijna 15 procent van alle aan menselijk gedrag gerelateerde broeikasgassen. In Nederland is dat volgens het PBL 11 procent[1].
Tegelijkertijd heeft het kabinet zich gecommitteerd aan het Parijs Klimaat Akkoord. Daarom heeft het kabinet deelnemers aan de Sectortafel landbouw en landgebruik gevraagd om aan te geven hoe 49-55% reductie van broeikasgassen gerealiseerd kan worden in 2030[2].
Als reactie stellen ondertekenende partijen voor om kabinetsbeleid en klimaatdoelstellingen te ontwikkelen voor voedselconsumptie en landbouw in 2020, 2030 en 2050. Een ‘true price’ benadering kan hierbij helpen. Aan de ene kant heeft de vlees- en zuivelindustrie een eerlijke prijs en financiële middelen nodig om de nodige transitie te realiseren. Aan de andere kant kan slimme belasting zorgen voor minder productie en consumptie van dierlijke eiwitten. Deze aanpak heeft als gunstig bij-effect een gezondere bevolking en lagere zorgkosten. Een lagere consumptie van bewerkt- en rood vlees is volgens de WHO en het Voedingscentrum heel gunstig voor de volksgezondheid[3]. Volgens het RIVM zorgt een 40% lagere vleesconsumptie dat het aantal ziektegevallen met 20% afneemt[4]. De gezondheidskosten van een te hoge consumptie van rood vlees en bewerkt vlees en te weinig groenten bedragen 98 US dollar per jaar per persoon[5].
Wat is het plan? Het plan bestaat uit drie elementen:
1. Gezonde en groene prijsprikkel
2. Terugsluis naar consumenten
3. Klimaatfonds boeren NL
1. Gezonde en groene prijsprikkel
Een groene heffing op vlees en zuivel voor consumenten met terugsluis van de opbrengst naar alle consumenten. Dit kaneen jaarlijks oplopende klimaatheffing zijn op vlees en zuivel (onder andere afgeleid van de CO2-equivalent emissie van deze producten, bij voorkeur in de vorm van een accijns[6]).Alle externe kosten horen meegenomen te worden in de prijs. Daarnaast kan op korte termijn aan het bedrijfsleven gevraagd worden per kg vlees of zuivel[7](voor de Nederlandse markt) een aantal eurocenten af te dragen om vlees en zuivel klimaatneutraal op de markt kunnen zetten (vrijwillige klimaatcompensatie vanaf 1-1-2020).
Volgens een PB rapport[8]uit 2016 over belastingvergroening zou een btw verhoging op vlees en zuivel (van 6 naar 21%) leiden tot een afname met 5% van de vraag naar vlees en 4% voor zuivel (zie p. 31, uitgaande van een prijselasticiteit van -0,35 tot -0,5). Volgens nieuwe inzichten van het PBL en de VU[9]is een btw heffing op vlees en dus ook een vergelijkbare prijsverhoging via een accijns) twee keer zo effectief en zal een heffing leiden tot een 8-12% lagere consumptie van vlees, zoals ook een CE-rapport uit 2012 ook al aangaf[10]. Een prijsstijging van vlees met 15% (bijv. via een btw verhoging op vlees van 6% naar 21%) zal binnen 1 jaar leiden tot een twee keer zo groot effect als 10 jaar voorlichting en bewustwordingscampagnes over de consumptie van vlees en vleesvervangers (wat leidde tot 5% minder vleesconsumptie van 2005 tot 2015).Een btw verhoging op vlees en zuivel kan er dus voor zorgen dat de verhouding dierlijk versus plantaardig eiwit in ons dieet verschuift van 60% dierlijk : 40% plantaardig naar circa 55% dierlijk : 45% plantaardig. Om te komen tot een omdraaiing naar 40% dierlijk en 60% plantaardig zijn dus nog veel meer interventies nodig, maar ook sterkere prijsprikkels dan een prijsverhoging van 15% voor vlees en zuivel. Een vleesaccijns of een Europese klimaatbelasting op dierlijke producten, die jaarlijks oploopt, of een EU plafond voor vleesproductie en vleesimport lijkt in dit verband nog effectiever dan een btw-verhoging op vlees uit oogpunt van klimaatbeleid.
2. Terugsluis naar consumenten
Een klimaatbelasting op vlees en zuivel van 50% (als indicatie) zou jaarlijks ca. 4 miljard euro opleveren aan belastinginkomsten. Als dit bedrag zou worden teruggesluisd naar alle volwassen Nederlanders, levert dat per jaar ongeveer 300 euro op per persoon, of 25 euro per maand (klimaatdividend of klimaatbonus; vergelijkbaar met de maandelijkse zorgtoeslag, hypotheekrenteaftrek en kinderbijslag). Wie geen of weinig vlees en zuivel eet, gaat er dan financieel op vooruit. De helft van de bevolking, die minder dan gemiddeld vlees of zuivel consumeert, gaat er bij deze heffing op vlees en zuivel financieel op vooruit, wat het draagvlak vergroot. Dat is een welkome stimulans voor duurzame eiwitconsumptie en een welkome compensatie voor de fors stijgende energielasten.
3. Klimaatfonds boeren NL
Boeren kunnen niet vergroenen als ze rood staan en in het huidige voedselsysteem staan hun prijzen onder druk. Daarom moet een deel van de opbrengst van een heffing op vlees en zuivel gereserveerd worden voor compensatie aan boeren voor het verminderen en verduurzamen van de productie (bijv. verlagen veebezetting per hectare of stal) en voor het stimuleren van plantaardige eiwitproducten. De opbrengst uit de heffing kan daarnaast (deels) gebruikt kan worden voor verduurzaming van de voedselketen. Het klimaatneutraal maken van vlees kan o.a. gerealiseerd worden door fondsvorming (klimaatcompensatie) voor duurzame energie en CO2- vastlegging in Nederlandse landbouw bodems, wat kringlooplandbouw stimuleert en past in de nieuwe visie van het ministerie van LNV. Aangesloten kan worden bij de Green Deal Pilot Nationale Koolstofmarkt.[11]
Ook private partijen (bijv. supermarkten, slachterijen) kunnen geld storten in een nog op te richten Klimaatfonds boeren NL als zij vlees (bijv. Beter Leven Keurmerk vlees) in prijs verhogen om het klimaatneutraal te maken via compensatiemaatregelen. Een alternatief hiervoor is een wettelijke CO2-verwijderingsbijdrage op vlees of zuivel van bijvoorbeeld 20 eurocent per kg vlees (zoals er voor apparaten en batterijen ook een verwijderingsbijdrage bestaat), waarmee een fonds gevuld wordt om CO2 vast te kunnen leggen in landbouwbodems.Volgens PBL kan er jaarlijks 0,6 Mton CO2 equivalent opgeslagen worden in landbouwbodems in Nederland[12]. Hiervoor is 30 euro/vermeden ton CO2 nodig ofwel ca. 300 euro per hectare landbouwgrond.
Er is momentum en draagvlak.
a. Burgers willen het:
Opgemerkt wordt dat het maatschappelijk draagvlak voor een prijsverhoging op vlees aanzienlijk is gestegen:
· WNF, Greenpeace, Dierenbescherming, Oxfam Novib, Milieudefensie, Natuur en Milieu en acht andere ngo’s (met 2,5 miljoen leden) pleitten in 2010 al voor een btw verhoging op vlees en kabinetsbeleid gericht op 33% lagere vleesconsumptie in 2020, vanwege het klimaat, milieu en biodiversiteit[13].
· De Themagroep eiwittransitie van de Transitie Coalitie Voedsel, onder leiding van MVO-Nederland ex-directeur Willem Lageweg pleit in 2018 voor: “Beprijzing van ongewenst gedrag (te veel dierlijk eiwit) via vlees-taks en/of CO2-footprint taks (hybride goed betaalbaar en vleesloos eten het goedkoopst)”.
· Zeer recent in september 2018 bracht Motivaction samen met de Climate Neutral Group een consumentenonderzoek uit waaruit blijkt dat Nederlanders vlees aanwijzen als het meest klimaatschadelijke product. 75% van de Nederlanders vindt dat bedrijven nu aan zet zijn.[14]
· Er is een burgerinitiatief Vleestax op komst (zie www.vleestax.nu), gesteund door o.a. Jan Terlouw en enkele hoogleraren, waarin gevraagd wordt alle externe kosten in een vleesprijs en een vleestax mee te nemen.
Bedrijven willen het:
Veel bedrijven willen het. Als maar een deel van de sector hieraan mee zou willen doen (bijv. 60-75% van de branche), kan dit voor de hele sector worden afgesproken via de nieuwe Wet verruiming duurzaamheidsinitiatieven[15]
· MVO Nederland/ De Groene Zaak (2200 duurzame bedrijven, waaronder 50 multinationals), pleitte ook in 2015 voor een btw verhoging op vlees en zuivel[16].
· De Smart Food Alliance, een coalitie van 25 middelgrote foodbedrijven, stelt in het Position Paper over eerlijke prijs: ‘laat fiscaal beleid (o.a. btw) fungeren als aanjager van de duurzame voedseltransitie ter stimulering van gezonde en duurzame keuzes”.
Overheidsbeleid ondersteunt de achterliggende doelen:
De gevraagde maatregelen sluiten direct aan op kabinetsbeleid en investeringen in:
· Steun voor de schijf van vijf (dus vermindering van vlees- en zuivelconsumptie)
· De eiwittransitie van de Voedselagenda, de Green Protein Alliance en het IMVO convenant plantaardige eiwitten;
· Actieplan Groente en Fruit en de programma’s Jong Leren Eten en Gezonde School;
· Kabinetsbeleid voor ‘true price’[17].
· Het Nationaal Programma Preventie (voorkoming chronische ziekten) en voorkomen van obesitas, darmkanker en hart- en vaatziekten; agenda Stef Blokland.
· De recent gepubliceerde Transitie-agenda Biomassa en Voeding 2018 van het Rijk.
Er is politiek draagvlak:
· Vijf politieke partijen pleitten in hun verkiezingsprogramma enkele jaren terug voor een btw verhoging op vlees (o.a. PvdA, D66, GL, CU PvdD)[18].
Politieke instituties willen het:
· De Raad voor de Leefomgeving en Milieu pleitte in april 2018 in hun rapport ‘Duurzaam en gezond” voor een btw-verhoging of accijns op vlees[19].
· De WRR pleitte in het rapport ‘Naar een voedselbeleid’[20]in 2014 voor een beleid gericht op een lagere productie en consumptie van vlees en zuivel vanwege de “onevenredig hoge ecologische impact” hiervan. “De vleesconsumptie kan gehalveerd worden zonder gevolgen voor de gezondheid”. Rood vlees consumptie was tussen 2007-2010 90% hoger dan de richtlijnen voor gezondheid.
· Het meest recente IPCC rapport over de 1,5 graden Celsius doelstelling vraagt ook duidelijk om snelle en ingrijpende klimaatmaatregelen die nog nooit eerder zijn vertoond, ook op het gebied van vleesconsumptie, voedsel en landbouw.
Wij wachten uw reactie af. Graag wijzen wij u erop dat veel van de ondertekenaars partner zijn van de Animal Protein Reduction Coalition, een nieuwe organisatie die is opgericht om effectieve beleidsinstrumenten te ontwikkelen voor de eiwittransitie in Nederland en de EU (beprijzing, normering, verboden). Wij willen de plek zijn om hier met beleidsmakers en stakeholders voorstellen voor te ontwikkelen en nodigen u uit ook een bijdrage te leveren. De door ons voorgestelde maatregelen zijn een nationaal belang, die bijdragen aan verbetering van de welvaart en het welzijn en aan een betere volksgezondheid. Door in te zetten op een lagere vleesconsumptie, hoeft Nederland minder kosten te maken voor andere klimaatmaatregelen die relatief veel duurder zijn. Volgens het PBL kan beleid gericht op een lagere vleesconsumptie de kosten voor klimaatbeleid tot 2050 halveren[21].
Hoogachtend,
Jeroom Remmers, directeur Animal Protein Reduction Coalition, mede namens
Prof. dr. Jacqueline Cramer, Universiteit Utrecht, Minister VROM (2007-2010)
Lousewies van der Laan, voormalig fractievoorzitter D66
Tamara de Weijer, voorzitter Vereniging Arts en Leefstijl
Volkert Engelsman, directeur Eosta
Maurits Groen, directeur MGMC
Rene Toet, directeur Climate Neutral Group
Jos Cozijnsen, directeur Emissierechten.nl
Pier Vellinga, emeritus professor Wageningen University Research en de VU
Floris de Graad, directeur Vegetariërsbond
Hans Baaij, directeur Varkens in Nood / Dier en Recht
Ruud Zanders, directeur Kipster
SvenJensse, directeur Climate Cleanup
Erwin van Woudenberg en Daan Jochem Groot, De Natuurverdubbelaars
Natascha Kooiman, Smaackmakers
Bijlagen:
1) De Transitie-agenda Biomassa en Voeding
2) Europees maatregelpakket landbouw en klimaat
3) Vergelijking klimaatheffing op vlees met energieheffing fossiele energie
4) Doelen eiwittransitie
Bijlagen
1. Transitie-agenda Biomassa en Voeding
In deze Transitie-agenda is een voorstel vastgelegd voor de komende jaren, voor de stimulering van een duurzame, meer plantaardige eiwitconsumptie. Voor de eiwittransitrie is in totaal aan publieke middelen 5,8 miljoen euro beschikbaar voor de jaren 2018-2021 en 8,3 miljoen een private middelen (zie p. 20 Transitie-agenda). Het werkteam Eiwitproductie- en consumptie heeft concrete ambities: “Niet later dan 2050, is de verhouding dierlijk: plantaardig eiwit in ons dieet omgedraaid van 60% dierlijk : 40% plantaardig naar 40% dierlijk : 60% plantaardig.De totale eiwitconsumptie per persoon is in 2050 met 10-15% gedaald”. Blonk Consultants schat dat bij de realisatie van genoemde ambities, het totale besparingspotentieel 12,5 Mton CO2-(equivalenten) emissie(productie 4,5 Mton) bedraagt. Binnen de Transitie-agenda is een actielijn 1 afgesproken voor de ondersteuning van coalities voorbewerkstelling van gedragsverandering eiwitconsumptie in Nederland. “Ondersteunen van duurzame eiwitconsumptie (minder eiwit en een verschuiving naar meer plantaardig eiwit in het dieet) en coalities die hier op gericht zijn. Het ontbreekt aan onderbouwde inzichten over verandering in (eiwit-)eetgedrag. Het effect van fiscale maatregelen (‘vleestax’) en andere interventies zijn onduidelijk, consumer insights ontbreken. Deze zijn nodig voor effectieve bewustwordingsacties en campagnes”.
2. Europees maatregelpakket landbouw en klimaat
· Een verhandelbaar vleesquotum (EU productie en import) waarbij het plafond is gebaseerd op CO2 equivalenten en het plafond net als bij de ETS jaarlijks daalt per EU lidstaat. Het idee hierachter is dat er een differentiatie komt tussen vlees met een hoge klimaat-footprint (zoals rundvlees) en vlees met een relatief kleine footprint (zoals kip).
· EU-klimaatbeleid voor vlees in de vorm van een richtlijn voor 5% bijmenging van plantaardige producten in samengestelde vleesproducten zoals gehakt, oplopend tot bijv. 20% in 2030. In Nederlandse supermarkten zoals AH en Jumbo wordt dit al jaren succesvol gedaan (plantaardig Meatless bijmengen met vlees).
· Verlagen EU-subsidies op rundvlees producten met hoge klimaatfootprint.
3. Vergelijking klimaatheffing op vlees met energieheffing fossiele energie
Ter vergelijking: de consumentenprijzen voor aardgas en elektriciteit zijn de afgelopen 10 jaar met meer dan 100% verhoogd dankzij de energiebelasting en de Opslag Duurzame Energie vanwege klimaatdoelstellingen[22]. Uit de opbrengst voor de Staat van de energieheffing wordt de SDE+ subsidie regeling betaald om duurzame energie rendabel te maken en te stimuleren. Zo is de kale elektriciteitsprijs voor consumenten al vele jaren ongeveer 13 eurocent/kWh, terwijl de energiebelasting steeg van 7 naar ca. 11 eurocent/kWh tussen 2008 en 2017[23]. De energiebelasting op gas steeg van 15 naar 26 cent/m3 aardgas tussen 2008 en 2018 terwijl de kale prijs op ca. 25 cent/m3 ligt[24]. Dit is een 100% prijsstijging van aardgas door energie- en klimaatheffingen; een klimaatheffing van uiteindelijk 30-50% van de prijs van vlees en zuivel zou in dit verband ook te rechtvaardigen zijn. Een dergelijke heffing zou leiden tot een 20-25% lagere consumptie van vlees en zuivel (uitgaande van de prijselasticiteit die het PBL in 2016 berekende). Door een vlees- en zuivel klimaatbelasting van uiteindelijk ca. 50% (in 2050) kan dus de doelstelling uit de Transitie-agenda Biomassa en Voedsel gehaald worden (verhouding dierlijk-plantaardig eiwit naar 40-60%).
4. Doelen eiwittransitie
“Het doel van de eiwittransitie (regeringsbeleid) is het verhogen van de consumptie van plantaardige eiwitten in Nederland ten opzichte van de consumptie van dierlijke eiwitten. De huidige verhouding tussen de consumptie van dierlijke en plantaardige eiwitten is zo’n 65/35 en het streven is te komen tot een 50/50 verhouding in 2025. Een tweede doel van de eiwittransitie is het verminderen van de import van veevoer, met name soja, door onder ander de Europese sojateelt te stimuleren. Streven is een vergroting van het areaal van 350 ha nu naar 10.000 ha soja in Nederland in 2025.”
Doel zoals geformuleerd in de Voedselagenda (Ministerie LNV):
“…meer groenten op het menu, minder zout, minder verzadigd vet en minder calorieën door versterkte inzet door levensmiddelenindustrie, retail, horeca en catering voor een gezonder aanbod; Samen met bedrijfsleven en kennisinstituten de kansen en mogelijkheden van nieuwe eiwitbronnen stimuleren en de innovatiekracht op het terrein van duurzame eiwitproducten uit zeewier, peulen, bonen en paddenstoelen versterken (via kennis- en innovatiebeleid en ondersteuning van Green Protein Alliance); het versterken van de consumptie van groente en fruit door onder andere het Actieplan Groente en Fruit en door de programma’s Jong Leren Eten en Gezonde School;” Zie ook: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2016/11/21/kamerbrief-voortgang-voedselagenda-voor-veilig-gezond-en-duurzaam-voedsel
Doel zoals geformuleerd in de Transitie agenda Biomassa en Voedsel
“De verhouding tussen dierlijk- en plantaardig eiwit in ons dieet, is in 2050 ten opzichte van nu omgedraaid van 60% dierlijk, 40% plantaardig naar 40% dierlijk en 60% plantaardig. De totale eiwitconsumptie per persoon is in 2050 met 10-15% gedaald. Zie :https://greenportwestholland.nl/wp-content/uploads/2018/01/Transitieagenda-biomassa-en-voedsel.pdf
Doel zoals geformuleerd door Green Protein Alliance:
“Om tot een duurzamer (en ook gezonder) voedselsysteem te komen, waar plantaardige eiwitten de hoofdrol spelen, hebben wij een ambitieus doel gesteld; in 2025 moet 50% van de eiwitconsumptie plantaardig zijn. Momenteel is dit rond de 35% en deze verhouding zal zonder actie waarschijnlijk niet veranderen. GPA wil de benodigde richting en ondersteuning geven aan aangesloten partijen maar ook aan andere initiatieven en organisaties om zo samen deze doelstelling te bereiken.” Zie: http://greenproteinalliance.nl/over/
Doel zoals geformuleerd door IMVO convenant
“Duurzaam geproduceerde hoogwaardige plantaardige eiwitten voor humane consumptie internationaal beter beschikbaar en aantrekkelijker maken.” Zie: https://mvonederland.nl/sites/default/files/media/IMVO%20Convenant%20Plantaardige%20Eiwitten.pdf
MVO Nederland/ De Groene Zaakis voorstander van een btw verhoging op vlees en zuivel. Zij hebben in 2015 in het manifest 'Een toekomstbestendig belastingstelsel' (http://degroenezaak.com/wp-content/uploads/2015/04/manifest-Een-toekomstbestendig-belastingstelsel.pdf)aangegeven:
- Ook zou het hoge BTW-tarief kunnen gelden voor alle dierlijke voedingsmiddelen, zoals vlees en zuivel, en het lage BTW-tarief voor duurzame plantaardige voedselproducten zoals groenten en fruit.
- Duurzame producten, zoals isolatiemateriaal, zonnepanelen, groene daken, reparatie- en onderhoudswerkzaamheden, groenten moeten in het lage BTW tarief vallen. Niet duurzame producten zoals fossiele brandstoffen en vlees moeten in het hogere tarief vallen. Die standpunten en dat manifest gelden nog steeds. Verder zien MVO Nederland/ De Groene Zaak dit in een bredere beweging van 1) het rekenen met echte prijzen, waarbij externe effecten en kosten zijn meegenomen in de prijsstelling, en 2) het verschuiven van lasten op arbeid naar productie en consumptie.
De Animal Protein Reduction Coalitionwil de verhouding dierlijke eiwitten en plantaardige eiwitten veranderen in 30% voor dierlijke eiwitten en 70% voor plantaardige eiwitten in 2050. Op deze manier is het mogelijk dat veehouderijdieren alleen veevoer eten dat ongeschikt is voor menselijke consumptie, zoals voedselresten of gras van land ongeschikt is voor akkerbouw[25]). Daarnaast streeft de Coalitie na dat in 2050 de totale eiwitconsumptie per persoon in 2050 met circa 33% is gedaald.
[1] https://decorrespondent.nl/4809/dit-betekent-vlees-eten-voor-onze-planeet/68270761713-40bf8414
[2] https://www.klimaatakkoord.nl/landbouw-en-landgebruik/sectortafel-landbouw-en-landgebruik
[3] https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vlees.aspx#blok3
[4] https://www.volkskrant.nl/mensen/rivm-eet-minder-vlees-niet-alleen-voor-gezondheid-maar-ook-voor-het-milieu~bb4ebe69/
[5] https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0196333
[6] Mogelijke voordelen van een accijns t.o.v. btw:
Accijns is volgens Min Fin eenvoudiger in te voeren, zonder toestemming van de EU, anders dan bij BTW..De hoogste van de accijns is vrij te bepalen. Accijns is een eindheffing en hoeft niet in alle schakels doorgevoerd te worden; dus doelmatig in de uitvoering. Geen gedoe met import en export. Geen concurrentienadeel Nederlandse industrie.Een accijns is gunstiger voor biologisch ten opzichte van gangbaar vlees (minder groot prijsverschil als gevolg van btw of accijns). .
[7] Bij voorkeur op eiwitbasis
[8] http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2016-belastingverschuiving-meer-vergroening-en-minder-complexiteit_1737.pdf
[9] Twee meta-analyses van eigen (Green et al., BMJ 2013) en cross-price elasticities (Cornelsen et al., Health Econ 2015) van verschillende voedselcategorieen. Hieruit blijkt voor vlees in high-income countries een prijselas-ticiteit van -0.6. Deze -0.6 ligt een stuk hoger dan de elasticiteit van de USDA zoals gebruikt in PBL rapporten.
[10]https://www.natuurenmilieu.nl/wp-content/uploads/2015/10/120909_ce_delft_2822_milieueffecten_verbeteropties_nederlandse_eiwitconsumptie_def.pdf
4,Zie www.nationaleCO2markt.nl
[12]PBL: Optie document klimaattafel landbouw en landgebruik 2018.
[13]https://anzdoc.com/indirect-energiegebruik-en-broeikasgassenuitstoot-van-huisho.html zie laatste pagina.
[14]https://www.motivaction.nl/kennisplatform/nieuws-en-persberichten/consument-wil-wel-maar-koopgedrag-blijft-achter
[15]https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/retail/27773/wetsvoorstel-ruimte-voor-duurzaamheidsinitiatieven-moet-duurzame-economie-versnellen
[16]manifest 'Een toekomstbestendig belastingstelsel' (http://degroenezaak.com/wp-content/uploads/2015/04/manifest-Een-toekomstbestendig-belastingstelsel.pdf)
[17] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-31532-187.html
[18] https://www.foodlog.nl/artikel/wat-gaat-een-vleestaks-opleveren/en https://www.vmt.nl/Nieuws/EZ-ambtenaar_hoogste_btw-tarief_op_vlees_gaat_er_komen-161215100000http://www.levensmiddelenkrant.nl/nieuws/algemeen/pvda-is-voor-accijns-op-vleesen http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2017-analyse-leefomgevingseffecten-verkiezingsprogramma%27s-2568.pdf
[19] http://rli.nl/publicaties/2018/advies/duurzaam-en-gezond
[20] https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2014/10/02/naar-een-voedselbeleid
[21] http://www.pbl.nl/publicaties/2008/Vleesconsumptie-en-klimaatbeleid
[22] https://www.energieleveranciers.nl/blog/ontwikkeling-energieprijzen/
[23] http://www.clo.nl/indicatoren/nl055408-energieprijzen-en-wereldolieprijs-
[24] https://goedkopeenergieengas.nl/energie/gas/
[25] Hannah van Zanten, WUR, 2016