TAPP Coalitie lanceert voedselstemwijzer
In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen 17 maart 2020 presenteert TAPP Coalitie de Voedsel Stemwijzer.
Doe nu deze stemwijzer! In 10 vragen weet je welke partijen gezond voedsel will bevorderen: https://www.tappcoalitie.nl/voedselstemwijzer
In de voedselstemwijzer staat een overzicht van de voor de consumenten, gezond voedsel en eerlijke prijzen belangrijkste punten in de partijprogramma’s van de politieke partijen. TAPP Coalitie organiseerde ook al een verkiezingsdebat met andere organisaties, op 1 februari: https://www.nieuwspoort.nl/agenda/overzicht/verkiezingsdebat-duurzame-landbouw/
Overzicht standpunten per politieke partij (partijen in huidige Tweede Kamer):
Gezonde voeding
suikertaks op frisdrank: PvdA, D66, GroenLinks, Partij voor de Dieren en ChristenUnie.
btw verlaging op groenten en fruit : Christen Unie, 50Plus, SP, CDA, Partij voor de Dieren, DENK, Groen Links, PvdA
milieuheffing op vlees: D66, Christen Unie, Groen Links en Partij voor de Dieren
verbod op reclame voor ongezond voedsel voor kinderen: PvdA, Partij voor de Dieren en Christen Unie
afspraken voor minder suiker, vet en zout in voedsel: VVD, CDA, SGP, PvdA, D66, Groen Links, Partij voor de dieren
subsidie op gezonde lunches/ schoolfruit: D66, Groen Links, Partij voor de Dieren
Vlees: wat zeggen oude en nieuwe politieke partijen?
Uit dit overzicht blijkt dat de volgende politieke partijen een heffing op vlees bij supermarkten in het programma hebben staan:
Van de huidige partijen in de Tweede Kamer: ChristenUnie, D66, GroenLinks en Partij voor de Dieren. Van nieuwe, kleine partijen zijn dat: Volt, Jong, Splinter en NLBeter (bron: stemwijzer.nl). Zomer 2020 spraken ook PvdA, Denk en SGP zich uit voor het voorstel van de TAPP Coalitie voor een eerlijke vleesprijs (heffing en besteding opbrengst). Tijdens een verkiezingsdebat op 8 februari 2021 sprak ook 50Plus zich uit voor een heffing op vlees. In de verkiezingsprogramma's van PvdA, SGP en BoerBurgerBeweging staan voorstellen voor een supermarktheffing op voedsel (waaronder vlees), om een fonds te vullen voor duurzame landbouw.
Overige voedsel- en landbouw gerelateerde thema's:
Voedsel Stemwijzer
“Gezond voedsel, een hogere, eerlijke vleesprijs en de agrarische sector stonden het afgelopen jaar in het middelpunt van de aandacht van de Nederlandse samenleving. Onze blik is gericht op maart 2021: dan hebben we nieuwe volksvertegenwoordigers, en krijgen we een nieuwe coalitie en een nieuw regeerakkoord,” aldus Jeroom Remmers, directeur van de TAPP Coalitie. “We vinden het belangrijk dat iedereen makkelijk kan inzien welke keuzes politieke partijen willen maken. Met de Voedsel stemwijzer helpen we consumenten daarbij.”
Om het overzicht van verkiezingsprogramma's te houden heeft TAPP Coalitie de Voedsel Stemwijzer geïntroduceerd, waarin is te zien dat D66, GroenLinks, Christen Unie en de Partij voor de Dieren een hogere, eerlijke vleesprijs willen gebaseerd op de milieukosten per kg vlees. Andere politieke partijen, zoals SGP, PvdA en BBB willen iets vergelijkbaars: supermarkten moeten ook een bedrag per kg voedselproduct afdragen (bijvoorbeeld op vlees), wat gebruikt wordt voor een omschakelfonds voor duurzame landbouw en veehouderij. Daarnaast bevat de informatie op deze website het overzicht van de volledige programma’s van de verschillende politieke partijen, uitspraken van kamerleden die in mei 2020 al steun uitspraken voor de eerlijke vleesprijs voorstellen van de TAPP Coalitie (SGP, CU, PvdA, D66, GL, PvdD, DENK) en amendementen en andere voorstellen van de achterban van VVD en CDA om ook in de verkiezingsprogramma's van deze partijen een eerlijke vleesprijs op te nemen.
De tracker is hier (versie 19 januari 2021) te vinden, en vrij te gebruiken met bronvermelding. Voor een uitgebreider overzicht van landbouw standpunten van politieke partijen, zie de verkiezingstracker van LTO Nederland: https://www.lto.nl/onderwerpen/verkiezingen/
Verkiezingsdebat 1 februari
TAPP Coalitie heeft het initiatief genomen om samen met andere organisaties op 1 februari een verkiezingsdebat te organiseren. zie : https://www.nieuwspoort.nl/agenda/overzicht/verkiezingsdebat-duurzame-landbouw/?date=2021-02-01
Hierin worden kandidaat-Kamerleden aan het woord gelaten om een overtuigend verhaal te brengen. Kijkers kunnen mede op basis hiervan bepalen waar ze 17 maart op gaan stemmen en kandidaat-Kamerleden kunnen zich zo profileren om extra stemmen te halen.
Verkiezingsmanifest 2021 'Gezonde Voeding'
Eerder dit jaar presenteerde TAPP Coalitie het Verkiezingsmanifest 2021: Manifest Gezonde Voeding, zie https://www.glastuinbouwnederland.nl/nieuws/organisaties-land-en-tuinbouw-gezondheid-en-milieu-presenteren-manifest-gezonde-voeding/
TAPP Coalitie heeft daarin, namens haar partners, specifieke voorstellen gedaan om gezonde voeding zoals groenten en fruit goedkoper te maken en voeding met een negatievere impact op milieu en volksgezondheid, zoals vlees en suiker, duurder te maken en boeren en tuinders in Nederland een gedegen toekomst te geven via een eerlijke prijs en extra steun voor duurzame diervriendelijke landbouw. Om onze oplossingen te delen zijn deze zomer gesprekken gehouden met politici, programma commissies en andere betrokkenen. Het Manifest werd destijds ook ondertekend door de voorzitter Sjaak van der Tak van LTO Glastuinbouw. Hij is nu LTO voorzitter.
Uitspraken Tweede Kamerleden eind mei 2020
Uitspraken per politieke partij vertegenwoordiger over eerlijke vleesprijs - voorstel TAPP Coalitie uit interviews op video.
D66 - Tjeerd de Groot
Ik ben er positief over. Kosten worden nu niet gedekt in huidige voedselsysteem. Eerlijk om dat wel te doen en boeren te helpen. Stappen zetten naar kringlooplandbouw. Voorkomen dat lage inkomens dupe worden. Stapje naar invoeren eerlijke vleesprijs. D66 staat voor duurzame toekomst.
GL - Laura Bromet
Goed idee. Past goed bij GroenLinks. Vervuiler betaald. Werkelijke kosten worden niet gedekt. Consumenten stimuleren goed gedrag belonen, verkeerde gedrag te ontmoedigen. Dat gebeurt met ons voorstel. Kiloknaller zitten niet de kosten gedekt zoals voor het milieu en dierenleed. Hogere btw op vlees staat al jaren in ons verkiezingsprogramma. Ook prijs groente en fruit te verlagen is positief, ook voor mensen met laag inkomen.
PvdA - William Moorlag
Op dit moment is de prijs vlees niet goed. 4/5 keer betalen we voor ons vlees, eerst in de winkel, dan via belastingen , via milieuheffingen (vervuiling en zuivering water) en we betalen via zorgpremies (welvaartziektes). Vlees moet anders beprijsd worden. Trots dar Frans Timmermans een Europees Klimaatakkoord wil maken. Ook voedsel en Farm to Fork strategy. Het moet niet zo zijn dat lage inkomens er onder gaan lijden. Het moet eerlijk gaan. Gezonde voeding goedkoper, schadelijk voedsel voor milieu en gezondheid mag duurder. Btw groente en fruit moet lager. Kinderen en volwassenen eten te weinig groenten en fruit. Zichtbaar zijn voor burger dat er keerzijde is en lasten worden verlicht. 'Aan tafel met Mansholt'. Wij willen anders voedsel/landbouwbeleid.
CU - Carla Dik Faber
Blij met aanwijzingen in rapport. Belangrijk dat we mensen gaan helpen om gezonde en duurzame keuzes te maken. Met beprijzing kan je dat stimuleren. Consumenten moeten een eerlijke prijs voor voedsel betalen. Eerlijk betekent ook dat boer een eerlijke prijs krijgt. Is nu een race to the bottom 'Kiloknallers'. Boer is dupe. Zelf hebben we een voorstel gedaan voor een extra bedrag bovenop de vleesprijs die naar de boer gaat. Boeren willen wel, maar krijgen geen eerlijke prijs. Opbrengst toekennen aan boeren.
SGP - Chris Stoffer
Positief. Boeren hebben het financieel moeilijk. Dus als er initiatieven zijn om boeren te helpen verduurzamen steunen we dat. Ook meer eten van groenten en fruit. Wij stimuleren dat. Verkiezingen zijn wel erg snel. Goed dat het nu al start, wel goed kijken naar details en dat geld écht bij boeren terecht komt. Daar zit de crux. Het moet daar echt terecht komen. Dan heeft het grote kans van slagen. Begin dichtbij huis. Ben iets meer sceptisch om het gelijk te richten op Europa. Maar zou niet graag de macht bij Brussel neerleggen.
DENK - Farid Azarkan
Precies in lijn bij wat we vinden bij DENK. Vaak worden bij voedsel producten de totale kosten niet gedekt. Ook in termen van milieu moet het eerlijker. Moet ander tarief worden gehanteerd. Betreft groente en fruit, hebben we zelf een motie ingediend, die btw moet echt verlaagd worden. Voor komende 15-20 jaar wordt het echt een opgave om de EU GreenDeal (Farm to Fork) uit te werken. Zelfs voor ondernemers wordt het belangrijk in deze richting te bewegen. Goede afspraken tussen andere landen en gelijk speelveld. Gezamenlijk aanpakken. Onze partij valt misschien niet het meeste op omtrent milieu, maar we zullen het serieus bekijken en als het in lijn ligt met wat we nu zeggen, het ook steunen.
PvdD - Lammert van Raan
De Partij voor de Dieren pleit hier jaren voor. Er moet wel een politieke partij zijn die wetgeving voor een hogere vleesprijs aandient, daar zijn wij mee bezig. Eerlijke vleesprijs en goedkopere groente en fruit!
SGP kamerlid Chris Stoffer: https://youtu.be/gjYnkEDbWwQ
CU kamerlid Carla Dik Faber: https://www.youtube.com/watch?v=JDghxtUKMT4&feature=youtu.be
D66 kamerlid Tjeerd de Groot: https://youtu.be/KyVNPH_ab5Y
GL kamerlid Laura Bromet: https://youtu.be/XbfJ9B3j70I
DENK kamerlid Farid Azarkan: https://youtu.be/Rb9R5Wo15go
PvdD kamerlid Lammert van Raan: https://youtu.be/SRmssihGYKc
PvdA kamerlid William Moorlag: https://youtu.be/QS5NTeHmKaw
CDA Duurzaamheidsnetwerk standpunt over true pricing bij vlees, lagere prijs groenten en fruit: (in handreiking aan verkiezingscommissie CDA)
De overheid stimuleert een verandering in voedingspatroon naar meer consumptie van plantaardige eiwitten, groenten en fruit. Productie van dit voedsel moet komen vanuit akkerbouw, vollegrondsteelten en fruitteelt. Gezond goedkoper, ongezond iets duurder. Nederland heeft veel te winnen als we gezond eten goedkoper maken en ongezond eten duurder. We eten in Nederland ten opzichte van de richtlijnen twee keer te weinig groenten en fruit en zeker vijftig procent te veel suiker en vlees. Zo worden we steeds ongezonder en stijgen zorgkosten te hard (hart- en vaatziekten, diabetes 2, kanker, overgewicht). Nederland zet vol in op gezonde voeding. Zodat we gezond opgroeien en ouder worden en zorgkosten dalen. Investeren in gezonde leefstijl en ziekte preventie moet juist nu, nu de zorg onder druk staat. De overheid helpt door perverse prikkels weg te halen en stuurt met stimulansen, innovaties en regels naar een voedselomgeving met gezonde en duurzame voeding. Voor minder gezond en minder duurzaam voedsel wordt een reële prijs betaald, bijvoorbeeld voor suikerhoudende dranken en bepaalde proteïnen. Gezond en duurzaam voedsel zoals groenten en fruit worden goedkoper .
De overheid neemt de regie in het organiseren van ‘true pricing’ waarbij de werkelijke maatschappelijke kosten, bijvoorbeeld milieukosten, worden doorberekend. Deze nu nog verborgen kosten kunnen daarmee zichtbaar worden gemaakt en vertaald worden naar de gebruiker in termen van kosten voor volhoudbaarheidsherstel, biodiversiteitherstel, enz. Hiermee wordt ingezet op een ontwikkeling waarbij True Pricing leidend gaat worden. Dit kan worden ondersteund met wetenschappelijke kennis op duurzaamheidsontwikkeling gericht op de korte- en langetermijn doelen.
De omschakeling naar duurzame of volhoudbare landbouw en veeteelt moet worden gestimuleerd door de Europese landbouwsubsidies te gebruiken voor de omschakeling, een BTW verhoging of accijnzen op niet duurzame producten en op niet diervriendelijk geproduceerde producten en/of een BTW-verlaging op volhoudbaar geproduceerde producten. Supermarken en de detailhandel moeten worden gestimuleerd om volhoudbare producten aan te bieden.
Opbrengsten van heffingen moeten worden gebruikt voor het stimuleren van duurzame landbouw, bijvoorbeeld met omschakelingsbijdragen voor Landbouwers die duurzamer gaan produceren. Strokenlandbouw en het werken aan het Deltaplan Biodiversiteitsherstel moet worden gestimuleerd. De veestapel wordt indien nodig beperkt. Dit alleen wanneer er voldoende compensatie komt voor de betrokkenen.
VVD Liberaal Groen netwerk over standpunt eerlijke vleesprijs, in brief aan VVD verkiezingscommissie:
De meeste liberalen waarderen een goed stuk vlees, maar de prijs is te laag. Volgens een rapport van CE Delft is een reële prijs voor vlees en zuivel nodig3 . Er zijn verschillende mogelijkheden om dit te realiseren. Liberaal Groen is voorstander van een systeem waarbij de vervuiler betaalt, idealiter door bronbelasting op bijvoorbeeld CO2- en stikstof uitstoot in de hele keten. Dat stuurt gedrag: groente wordt dan goedkoper dan kip, en kip weer goedkoper dan lamsvlees . Een alternatief kan zijn om te differentiëren met het BTW-tarief.. De eiwittransitie is essentieel om de wereld te voeden en de aarde niet uit te putten. Dit betekent minder consumeren van dierlijke eiwitten en meer consumeren van plantaardige of kunstmatige eiwitten (lab vlees). Nederland kan daar een leidende rol in spelen door onze bestaande innovatieve kennis uit te bouwen en te vermarkten, als speler binnen de “European Protein Strategy”. Dit draagt bij aan het verdienmodel van Nederland. Om deze transitie mogelijk te maken is een gelijk speelveld nodig voor dierlijke eiwitten enerzijds en plantaardige en nieuwe eiwitten anderzijds. De overheid speelt een grote rol in het faciliteren van die transitie.
1 www.rijksfinancien.nl/bmh/bmh-10-naar-een-duurzamer-voedselsysteem.pdf
3 www.ce.nl/publicaties/2375/duurzaamheidsbijdrage-vlees 11 juni 2020
Steun voor hogere, eerlijke vleesprijs bij achterban politieke partijen:
https://tappcoalitie.nl/politieke-partijen-en-vlees
Eerlijke vleesprijs amendementen ingediend door achterban VVD en CDA
Amendement A45 ingediend door Liberaal Groen VVD, stemming 12 december op online VVD congres door VVD leden
Na regel 3023: (nieuwe tekst)
Verduurzaming land- en tuinbouw
De veehouderij is nergens efficiënter dan in Nederland. Dat mag in de prijs van vlees iets meer gewaardeerd worden. Wanneer externe milieueffecten van de vleesproductie worden meegenomen in de prijs, wordt het voor de boer mogelijk om nog verder te innoveren en te verduurzamen op vlak van broeikasgassen, fijn stof en stikstof.
Toelichting:
Vlees zorgt voor aanzienlijke milieuproblemen, o.a. aangaande stikstofuitstoot en broeikasgassen. Bij het opnemen van de externe milieukosten in de vleesprijs gaat de consument iets meer per kilo vlees betalen. Dit kan veehouders 600 mln euro per jaar extra opleveren. Deze opbrengsten kunnen worden gebruikt voor zaken als een fonds om overschakeling naar duurzame landbouw makkelijker te maken, zoals emissiearme en diervriendelijke stalsystemen, het verhogen van de grondwaterstand onder veenweidegebieden en meer ruimte voor natuurbeheer door boeren. De Duitse Landbouwminister werkt aan een vergelijkbare dierenwelzijnsheffing op vlees. https://tappcoalitie.nl/nieuws/12336/meerderheid-nederlanders-kiest-voor-eerlijke-vleesprijs-met-opbrengst-voor-boeren-en-voor-goedkopere-groenten-en-fruit
Amendement voor het concept verkiezingsprogramma, ingediend door CDA Duurzaamheidsnetwerk en CDA Midvoor. Op 11 en 12 december zou hierover worden gestemd door CDA leden.
Amendement duurzaamheidsheffing landbouw:
• Huidige tekst: ‘’Wij blijven ons inzetten voor een betere en eerlijke prijs voor de boer. Daarvoor komt er een voedselscheidsrechter als marktmeester tussen boeren, de groothandel en consumenten en bieden wij de consument meer transparantie over de herkomst en productiewijze van ons voedsel. In Europees verband zetten we ons in voor een lagere btw op groenten en fruit dat in Europa is geteeld.’’ (pag. 65)
• Voorstel voor aanpassing: “Wij blijven ons inzetten voor een betere en eerlijke prijs voor de boer. Daarvoor komt er een voedselscheidsrechter als marktmeester tussen boeren, de groothandel en consumenten en bieden wij de consument meer transparantie over de herkomst en productiewijze van ons voedsel. Verder komt er een duurzaamheidsheffing op vlees, die wordt ingezet ten behoeve van de duurzame landbouw en veeteelt. In Europees verband zetten we ons in voor een lagere btw op groenten en fruit dat in Europa is geteeld”.
· Argumentatie: vlees zorgt voor aanzienlijke milieuproblemen, o.a. aangaande stikstofuitstoot en broeikasgassen. Bij een dergelijke heffing gaat de consument iets meer per kg vlees betalen. Dit kan veehouders 600 mln euro per jaar extra opleveren. Deze kunnen worden gebruikt voor zaken als een fonds om overschakeling naar duurzame landbouw makkelijker te maken, zoals het ondersteunen van biologische vlees- en melkveehouders. Biologische melkveehouders maken bijvoorbeeld gemiddeld genomen verlies op hun productie, concludeerde onlangs de ACM na een onderzoek van Universiteit Wageningen. Omschakelsubsidies kunnen helpen de kostendaling tijdens en na omschakeling op te vangen. De Duitse CDU Landbouwminister werkt aan een vergelijkbare dierenwelzijnsheffing op vlees. Een meerderheid van CDA stemmers steunt deze eerlijke, hogere vleesprijs, blijkt uit enquêtes.