Momenteel denken we voorzichtig na over de wereld na corona: hoe willen we dat Nederland er straks uitziet? De TAPP Coalitie heeft de afgelopen maanden hard gewerkt aan de invoering van een eerlijke vleesprijs. Met resultaat: op 22 april jl. noemde de regering de invoering van een eerlijkere vleesprijs als belangrijke verduurzamingsoptie voor Nederland in een brief aan de Tweede Kamer. Wij hebben middels de petitie voor een eerlijke vleesprijs al meer dan 50.000 handtekeningen ontvangen en officieel mogen overhandigen aan minister Carola Schouten (viceminister-president en minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Bekijk hieronder het overhandigingsmoment:
Klik hier voor het volledige nieuwsbericht.
Het is tijd voor actie want we betalen te weinig voor ons vlees
De consument betaalt nu niet voor de maatschappelijke kosten van vlees, zoals klimaatschade. Dat kan niet langer zo, want dit levert complexe problemen op. Denk daarbij aan de kosten van klimaatverandering, milieuschade, dierenleed, volksgezondheid, het risico op zoönose en de te lage inkomens van boeren. Een eerlijke, iets hogere, vleesprijs pakt die problemen aan en stelt ons in staat om groenten en fruit goedkoper te maken en te investeren in duurzame landbouw. We willen best meer voor vlees betalen als we daarmee zoveel problemen tegelijk helpen oplossen. Waar wachten we nog op?
De TAPP Coalitie heeft een plan ontwikkeld voor een eerlijke vleesprijs om zo in 10 jaar (of sneller) alle milieukosten op te nemen in de prijs van vlees (true price). Daarom publiceerde zij 4 november 2019 het rapport 'Samen op weg naar een eerlijke beprijzing', een voorstel dat goed nieuws is voor boeren, consumenten, het klimaat, de natuur en de landbouwdieren. Dit rapport is gebaseerd op een rapport in opdracht van TAPP Coalitie ontwikkeld: CE Delft/CLM 'Duurzaamheidsbijdrage vlees'.

We pleiten voor een eerlijke prijs inclusief de prijs van externe kosten (milieu en sociale kosten). Denk hierbij aan de kosten van broeikasgassen en stikstof, maar aan ook de kosten voor een eerlijk loon voor veehouders en alle werknemers in de keten (veevoer, slachterij etc). Een eerlijke, wat hogere prijs zal als gevolg hebben dat de consumptie van vlees en zuivel in Nederland en de EU omlaag gaat. De Gezondheidsraad beveelt aan om minder vlees en zuivel te eten en meer plantaardig voedsel. De gezondheidsschade door ongezonde voedselconsumptie is volgens de raad net zo duur als de gezondheidsschade door roken. Dit, terwijl de gezondheidsschade door ongezonde voeding volgens de Wereld gezondheid organisatie (WHO) grotendeels zijn te voorkomen: 80% van de hart- en vaatziekten en 40% van de kankergevallen.
Een eerlijke prijs op vlees is van groot nationaal belang: de ziektedruk en de zorgkosten zullen volgens het RIVM dalen, net als broeikasgasemissies en het verlies van biodiversiteit. Het bespaart hoge uitgaven aan klimaat- en milieubeleid en zorgkosten omdat het een relatief goedkope oplossing is en andere oplossingen duurder zijn. Bovendien laat Kieskompas consumentenonderzoek van juli 2018 zien dat 68,6 procent van de Nederlandse bevolking wil dat: "alle milieukosten in de prijs van vlees opgenomen worden, ook al stijgt hierdoor de vleesprijs". De meerderheid van de bevolking steunt ons dus.
Ons huidige voedselsysteem, voor een groot deel ingericht op consumptie van dierlijk eiwit, heeft een te grote negatieve impact op het klimaat, de natuur en de volksgezondheid. De Tapp Coalitie streeft naar een voedselsysteem met dierlijke producten van hoge kwaliteit en een lage negatieve impact, door het verminderen en belasten van deze impact. Daarom is een eerlijke prijs nodig voor vlees en zuivel. De opbrengst van een eerlijke vleesprijs bedraagt minstens 1 miljard euro per jaar en kan gebruikt worden voor drie zaken:
1) verduurzamen van de landbouw en veehouderij (bijv. kringloop landbouw, milieu, klimaat, natuur, bodem, dierenwelzijn)
2) verlaging van de btw op groenten en fruit, aardappelen en vleesvervangers van 9 naar 5% zoals andere EU landen, of subsidie
3) compensatie van lagere- en middeninkomens voor de hogere prijs van vlees.
Wij denken voor dit laatste aan een verhoging van de zorgtoeslag met 120 euro per jaar voor 4 a 5 miljoen mensen die nu een zorgtoeslag krijgen (een maand gratis zorgverzekering). Dit laatste kost 480-600 miljoen euro per jaar. Maar het zorgt er wel voor dat mensen met een laag of midden inkomen, bijna de helft van de bevolking, er netto financieel op vooruitgaan als vlees duurder wordt. Wel zo'n prettig idee! Zeker voor mensen met een kleine portemonnaie, die sinds 2000 zagen dat groenten en fruit 40% duurder zijn geworden en zorg- en energiekosten jaarlijks ook al stijgen. Hieronder is in een notedop ons voorstel afgebeeld:

Eerlijke vleesprijs
De eerlijke vleesprijs is berekend door CE Delft als het gaat om milieukosten voor o.a. broeikasgassen, stikstof en fijn stof en biodiversiteit. Die prijs verschilt per vleessoort (kip, varkensvlees, rundvlees) maar bedraagt minimaal 20 eurocent per ons vlees. Zie hier de rapporten waar onze voorstellen op zijn gebaseerd.
Zie onze film over een eerlijke vleesprijs: Film TAPP Coalitie over eerlijke vleesprijs.
De impact van een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees is hieronder weergegeven:

Momenteel betalen we in de supermarkt voor onze 'kiloknallers' een prijs die eigenlijk 20-50% hoger zou moeten zijn:


De klimaatschade per kilo vlees is vooral hoog voor rund- en lamsvlees (19-51 kg CO2 emissies per kg vlees), maar ook voor varkensvlees en kip, vergeleken met bijvoorbeeld eieren (3,6 kg CO2 emissie per kg). De CO2 emissie van plantaardige eiwitbronnen zoals soja of vleesvervangers ligt over het algemeen weer lager dan die van eieren.

BEKIJK HIER ALLE RAPPORTEN WAAR DE EERLIJKE VLEESPRIJS OP GEBASEERD IS
Landbouwminister Carola Schouten (LNV) zei in juni 2019 in het AD al dat voedsel te goedkoop is. Zowel voor het milieu als voor boeren is de prijs te laag, zeker bij vlees. Denk bij een eerlijke vleesprijs ook aan een eerlijk inkomen voor iedereen in de keten: ook de boeren die soja verbouwen en de laag betaalde arbeiders in binnen- en buitenlandse slachthuizen met slechte arbeidsvoorwaarden. Sojatelers of omwonenden in Zuid-Amerika krijgen regelmatig te maken met mensenrechtenschendingen, lage lonen (geen living wage) of slechte arbeidsomstandigheden. In Europese slachthuizen zijn sinds de corona crisis de slechte arbeidsomstandigheden, zeer lage lonen en te krappe huisvesting van veel werknemers zonder vaste contracten sterk in de belangstelling gekomen. Een laag loon houdt prijzen van vlees kunstmatig laag. Ook supermarkten hanteren geen eerlijke vleesprijzen als ze stunten met kiloknallers, soms onder de inkoopprijs. Vice voorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans heeft daarom in de Farm to Fork Strategy (20 mei 2020) maatregelen aangekondigd die supermarkten dwingt te stoppen met dit soort praktijken.
Zeventig procent van de bevolking is bereid om milieukosten in de vleesprijs op te nemen, bleek uit een enquête van Kieskompas onder ruim 4000 Nederlanders. De TAPP Coalitie heeft uitgezocht hoe die wens van de bevolking omgezet kan worden in wat we voor vlees betalen. Dit voorstel is zoals gezegd in een poll voorgelegd aan de lezers van het AD. Daaruit blijkt dat 63% het voorstel steunt. Uit een enquête van DVJ Insights bleek al dat 54-62% van de stemmers op regeringspartijen VVD, CDA, D66 en CU akkoord gaat met een eerlijke vleesprijs, mits groenten en fruit goedkoper worden en boeren extra betaald krijgen, zie hieronder:

De TAPP-Coalitie heeft gerenommeerde bureaus CE Delft en Centrum Landbouw en Milieu een onderzoeksrapport laten uitbrengen waarin scenario's worden uitgewerkt voor een eerlijke vleesprijs, te betalen door de consument (bijvoorbeeld 2o eurocent per ons vlees extra, ter hoogte van de berekende negatieve externe milieu effecten). U kunt hier het onderzoeksrapport vinden en het bijhorende voorstel van de TAPP Coalitie gebaseerd op dit rapport. De opbrengst van de voorgestelde eerlijke vleesprijs (in de vorm van een accijns) bedraagt ruim 1 miljard euro per jaar. Dit wordt in ons voorstel gebruikt voor enerzijds verduurzaming van de veehouderij (gemiddeld ca. 20.000 euro per jaar per veehouder voor verbeteringen in dierenwelzijn, milieu, klimaat en biodiversiteit). Anderzijds gaat het om btw verlaging van groenten, fruit, aardappelen en vleesvervangers en om compensatie van lagere- en midden inkomens voor de gestegen prijs van vlees. Dit kan op diverse manieren en is een politiek besluit. Het zou kunnen in de vorm van een verhoging van de maandelijkse zorgtoeslag, voor de 4 tot 5 miljoen Nederlanders die een zorgtoeslag ontvangen. Zo gaan zij er 120 euro per jaar op vooruit, terwijl de eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees (2 euro per kg) leidt tot 90 euro prijsverhoging per jaar (bij gemiddelde consumptie van vlees, namelijk 45 kg per Nederlander).
De verwachting is dat ook lagere- en midden inkomens iets minder vlees gaan eten als gevolg van de maatregelen, omdat vlees in de winkel toch duurder wordt en vleesvervangers en (eiwitrijke) groenten relatief goedkoper worden. De eerlijke vleesprijs, wordt net als de frisdrank accijns geheven bij de producenten in Nederland (slachterijen) en importeurs, als het gaat om vlees voor de binnenlandse vleesconsumptie (een alternatief is dat supermarkten en horecabedrijven de afdracht doen). De export van vlees wordt niet belast. Voor de belastingdienst is de maatregel een uitdaging, maar wel uitvoerbaar, zo is bevestigd. Het gaat maar om een beperkt aantal slachterijen en importeurs waar de accijns wordt geheven en controle is goed mogelijk, al zal het net als bij andere maatregelen inspanningen kosten. Partijen die kosten moeten maken vanwege de invoering, krijgen een compensatie hiervoor.
De milieu impact van een dergelijke eerlijke vleesprijs is heel groot. Dit wordt hieronder in beeld gebracht geredeneerd vanuit eerdere studies. In het hierboven genoemde rapport van CE Delft en CLM zijn de nieuwste cijfers over milieuwinst te vinden.
De TAPP coalitie denkt aan een Fonds Eerlijke Voedselprijzen waarin de meerkosten van de eerlijke vleesprijs terecht komt. Hieruit kunnen vergoeding aan boeren worden betaald voor te leveren maatschappelijke diensten op het gebied van klimaat, milieu, natuur en dierenwelzijn van 600 miljoen euro per jaar vanaf 2021, Dit, omdat er een grote transitie nodig in de manier waarop voedsel geproduceerd wordt in ons land, en de omslag onvoldoende tot stand komt via de vrije markt (mensen blijven kiloknallers kopen en supermarkten voeren een race to the bottom qua inkoopprijzen).
Van de 600 miljoen euro zal ca. 200 miljoen euro nodig zijn voor dierenwelzijnsmaatregelen, ruim 300 miljoen euro voor klimaat- en milieumaatregelen, en ruim 90 miljoen euro voor natuurmaatregelen. Van de 600 miljoen euro is 103 miljoen euro bedoeld voor de varkenshouderij, 74 miljoen euro voor de pluimveehouderij, 322 miljoen euro voor de melkveehouderij en 101 miljoen euro voor de akkerbouw/overige teelten. Ook van koeien wordt (rund)vlees gemaakt.
Onderbouwing effecten eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees (consumptie in Nederland)
In de afgelopen jaren zijn een aantal rapporten verschenen die een btw verhoging of accijns op vlees hebben doorgerekend, met hun effecten voor het milieu, de verandering in consumptie en inkomsten voor de staatskas.
Tabel 1: effecten fiscale maatregelen op vleesconsumptie en klimaat
BTW verhoging op vlees (6 naar 19%) |
Effect lagere vleesconsumptie (%) |
Opbrengst per jaar in miljoen € |
Reductie broeikasgas in Mton CO2 eq./jaar |
CE Delft 2012 |
ca. 11% |
800 |
ca. 1,8 Mton |
CE Delft /CLM 2003 |
7% |
580 |
7% |
PBL 2016 |
5% |
750 |
0,4 |
Accijns op vlees |
Effect lagere vleesconsumptie (%) |
Opbrengst per jaar in miljoen euro
|
Reductie CO2 eq. broeikasgassen (%) |
CE Delft/CLM 2019 |
51% |
1370 |
4,2 Mton (2,7 in NL) |
CE/CLM 0,25€ /kg |
ca. 4% |
336 |
ca. 4% |
CE Delft 1 € /kg |
ca 11% |
ca 800 |
ca 1,7 Mton (11%) |
CE Delft 2 € /kg |
ca. 18% |
ca 1400 |
ca. 3 Mton (18%) |
CE Delft 3 € /kg |
ca 27% |
ca. 2000 |
ca. 4,5 Mton |
Bron: CE Delft 2012: Milieu effecten van verbeter opties voor de Nederlandse eiwitconsumptie, zie figuur 12 en 13.
CE Delft is in 2012 uitgegaan van de vleesconsumptie in 2011, die 2% hoger was dan in 2017. Zie rapport 'Vleesconsumptie per hoofd van de bevolking in Nederland, 2005-2017'.
Daarom moet er een actualisering plaatsvinden van de geschatte opbrengst van een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees (2 euro/kg). Dit zal geen 1,4 miljard euro zijn per jaar, maar 1,37 miljard euro. Voor de zekerheid berekenen we de verwachtte opbrengst van een eerlijke vleesprijs nog op een andere manier. Veiligheidshalve houden we de lage schatting voor de belastingopbrengst van een accijns van 20 eurocent per ons vlees aan.
Tabel 2: opbrengst per jaar van een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees
Voorgestelde eerlijke vleesprijs |
Opbrengst per jaar in miljoen € (op basis van vleesconsumptie in 2017, inclusief reductie effect van de heffing) |
€0,20 /100 gram op alle vlees soorten bij slachterijen, slagers en vleesimporteurs voor Nederlandse consumptie |
De opbrengst voor de staatskas van een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees is 1276 miljoen euro per jaar (uitgaand van 100 gram vlees per gemiddelde Nederlander per dag ofwel 638 miljoen kg vlees per jaar consumptie bij 17,28 miljoen Nederlanders in 2017, waarvan 47,5% varken, 20% rund en restant kip/ overig); inclusief effect van de eerlijke vleesprijs (-18% minder vleesconsumptie), is de verwachtte opbrengst 1046 miljoen euro/jaar. Er zijn ook redenen om aan te nemen dat de vleesconsumptie niet 638 miljoen kg per jaar bedraagt maar 615 miljoen kg per jaar (zie redenatie hieronder). In dat geval betekent een 18% afname van de vleesconsumptie dat een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees afgerond oplevert voor de overheid: 1 miljard euro/jaar (504 miljoen kg vlees x 2 euro per kg vlees). Daarom houden we deze berekening aan voor de opbrengst van een eerlijke vleesprijs van 20 euro per 100 gram.
|
Bronnen:
https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2016-opties-voor-energie-en-klimaatbeleid_2393.pdf
https://www.ce.nl/publicaties/1273/milieueffecten-van-verbeteropties-voor-de-nederlandse-eiwitconsumptie
https://www.clm.nl/uploads/pdf/564-klant_betaalt_mee-web.pdf
https://www.rivm.nl/publicaties/food-consumption-in-netherlands-and-its-determinants-background-report-to-what-is-on en https://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws/nederlander-eet-meer-fruit-en-minder-vlees.aspx (100 gram vlees per persoon per dag voor de gemiddelde Nederlander).
Impact van een eerlijke vleesprijs
Op basis van de studie van CE Delft 2012 en een rapport van Blonk voor onderbouwing van de Nationale Week Zonder Vlees kan de impact berekend worden van een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees.
Volgens de Nationale Week Zonder Vlees zou een Nederlander de volgende impact halen als iedereen 14,2% minder vlees zou eten (1 dag per week geen vlees gedurende 1 jaar, dus 1/7 deel van de normale hoeveelheid per week). De berekening is in eerste instantie gemaakt, zonder rekening te houden met een overstap op andere producten, als geen vlees meer wordt gegeten.
Bronnen: https://weekzondervlees.nl/waarom-doen-we-dit/ en https://weekzondervlees.nl/wpcontent/uploads/2018/12/Verantwoording-campagne-Nationale-Week-Zonder-Vlees-2019.pdf
6 kg vlees minder gegeten
565 km rijden in een gemiddelde auto bespaard aan broeikasgassen; dat is 100 kg CO2 equivalent
Bijna 1000 liter water bespaard
66 vierkante meter per jaar verminderd landgebruik
Bij 18% minder vlees consumptie per jaar gaat het dus om de volgende impact van een accijns op vlees van 2 euro/kg vlees per persoon:
Bijna 8 kg minder vlees (7,6 kg)
714 km rijden in een gemiddelde auto, ofwel 126 kg CO2 equivalent
ca. 1200 liter water bespaard
84 vierkante meter per jaar verminderd landgebruik
De impact van een eerlijke vleesprijs van 20 eurocent per ons vlees kan berekend worden, als we weten hoeveel Nederlanders er vlees eten die dit als gevolg hiervan minder gaan doen. Er zijn volgens CBS in 2017 17,285 miljoen Nederlanders. Bron: https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/bevolkingspiramide
In het rapport van Blonk voor de Nationale Week Zonder Vlees, is uitgegaan van de Voedsel Consumptie Peiling (VCP) 2016 van het RIVM voor de berekening van de vleesconsumptie van Nederlanders (1 t/m 79 jaar). Per dag eten Nederlanders die vlees eten gemiddeld 110 gram vlees per dag, volgens de VCP 2016. Ongeveer 4% van de Nederlanders zijn volgens de VCP vegetariërs, wat bevestigd wordt door de Vegetariërsbond, die uitgaat van 4-5% van de bevolking. Zie 'Factsheet consumptiecijfers en aantallen vegetariërs'
Daarnaast zijn in de VCP babies t/m 1 jaar en hoogbejaarden van 80 jaar en ouder niet meegerekend in de voedselpeiling VCP. In totaal gaat het volgens CBS hierbij om 966.000 Nederlanders die niet zijn meegerekend in de VCP, naast bijna 700.000 vegetariërs en veganisten (4%). Samen gaat dit om bijna 10% van de bevolking (9,6%). Als we uitgaan van 5% in plaats van 4% vegetariërs en veganisten omdat het om een groeiende groep gaat, valt 11% van de bevolking buiten het VCP onderzoek.
Ook mensen boven de 79 jaar zullen vlees eten, en zelfs relatief veel blijkt uit onderzoek, maar als we er veiligheidshalve van uitgaan dat 11% van de Nederlandse bevolking buiten de gekozen bevolkingscategorie geen (of nauwelijks) vlees eet, gaat het om 15,38 miljoen Nederlanders die gemiddeld 110 gram vlees per dag eten, ofwel ruim 40 kg vlees per jaar (110 gram per dag x 365 dagen). 15,38 miljoen Nederlanders eten samen dan 615 miljoen kg vlees per jaar. Als een vleesaccijns van 20 eurocent per ons vlees leidt tot 18% minder vleesconsumptie, zal de consumptie van vlees afnemen met 110 miljoen kg vlees.
Volgens de berekening van Blonk voor de Nationale Week zonder vlees is de milieu- impact van een week geen vlees eten (geen 770 gram vlees eten):
13,3 kg CO2 equivalent reductie, vergelijkbaar met: 75,9 minder auto kilometers
130,3 liter waterbesparing
8,9 vierkante meter minder landgebruik per jaar
Als vlees dat niet meer gegeten wordt in die week vervangen wordt door een evenwichtig vegetarisch menu met o.a. vleesvervangers, eieren en noten, is de milieu impact van een week geen vlees eten volgens Blonk:
10,2 kg CO2 equivalent reductie, vergelijkbaar met 58,1 minder autokilometers
142,3 liter water
5,8 vierkante meter minder landgebruik per jaar (m2/a)
Het waterverbruik neemt bij overstappen van vlees naar een vegetarisch dieet volgens Blonk niet af, maar toe bij een week geen vlees eten, omdat met name noten relatief veel water nodig hebben.
De milieu impact van 110 miljoen kg minder vleesconsumptie per jaar kan van bovenstaande cijfers worden afgeleid, zie tabel hieronder.
Daarnaast zorgt 18% minder vleesconsumptie tot een besparing van een groot aantal dierenlevens: 18% van 185 miljoen kippen, 6,5 miljoen varkens en 141 duizend kalveren, dus afgerond 33 miljoen kippen, 1,2 miljoen varkens en 25.000 kalveren per jaar in Nederland.
Bron: https://files.wakkerdier.nl/app/uploads/2018/11/19150214/Rapport-vleesverbruik-2017-WUR.pdf
Tabel 3: milieu impact van 18% minder vleesconsumptie bij een duurzaamheidsbijdrage van 2 euro/kg vlees:
Eerlijke vleesprijs 20 eurocent per ons vlees, zonder effect vervanging vlees door plantaardige eiwitten |
Eerlijke vleesprijs 20 eurocent per ons vlees, inclusief effect vervanging van vlees door vleesvervangers |
110 miljoen kg minder vlees consumptie |
110 miljoen kg minder vlees consumptie |
1,93 Mton CO2 eq. reductie |
ca 1,45 Mton CO2 eq reductie |
11 miljard km rijden in een auto.
(dit is dus minder dan wat CE Delft in 2012 berekende), maar het zijn 275.000 rondjes om de aarde van 40.000 km in een auto die bespaard worden.
|
8,4 miljard kg rijden in een auto
ofwel bijna 210.000 rondjes om de aarde in een auto van elk 40.000 km.
|
1294 miljoen vierkante meter per jaar verminderd landgebruik, ofwel 1294 km2 ofwel ruim 7 % van het Nederlandse landbouwoppervlak |
Ca 830 km2 verminderd landgebruik, ofwel bijna 5% van het Nederlandse landbouw oppervlak van 1,768 mln ha. |
Levens bespaard van 33 miljoen kippen, 1,2 miljoen varkens en 25.000 kalveren/jaar |
Levens bespaard van 33 miljoen kippen, 1,2 miljoen varkens en 25.000 kalveren/jaar |
Impact van een gezondheidstax op bewerkt en rood vlees in Nederland
Eind 2018 brachten onderzoekers van Oxford University een rapport uit over een health tax on meat: https://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/news/health-meat-tax. Hierin wordt gepleit voor een belasting in rijke landen van ca. 100% op de prijs van bewerkt vlees en ca. 16% op de prijs van rood vlees om de gezondheidsschade van het eten van te veel bewerkt en rood vlees te minimaliseren. Zeker de helft van het vlees dat in Nederland wordt verkocht is bewerkt vlees. Rood vlees is rund-, varkens- en lamsvlees. Kip valt dus buiten het onderzoek.
De voorgestelde gezondheidsbelasting kan in 140 landen ingevoerd worden (in arme landen een lagere belasting) en zou dan meer dan 220,000 doden per jaar besparen en meer dan 40 miljard US$ besparen aan gezondheidskosten per jaar. In de bijlage van het rapport is voor afzonderlijke landen nagegaan wat de effecten zijn van invoering van een health tax op vlees.
bron: https://journals.plos.org/plosone/article/file?id=info%3Adoi/10.1371/journal.pone.0204139.s001&type=supplementary
Voor Nederland zou een heffing van 115% op bewerkt vlees en 27% op rood vlees nodig zijn voor een optimaal gezondheidseffect.
Dit leidt tot een 25% lagere consumptie van bewerkt vlees en tot 1680 minder doden in het jaar 2020, en 376 miljoen euro minder kosten aan gezondheidszorg die aan de vleesconsumptie gerelateerd zijn (430 miljoen USD).
De heffingen zorgen voor een jaarlijkse belastingopbrengst in Nederland van 1,09 miljard euro (0,75 miljard USD voor bewerkt vlees en 0,49 miljard USD voor rood vlees, totaal 1,24 miljard USD). Als gevolg van de health tax gaan mensen wel meer niet-belaste eiwitten kopen zoals kip en melk. Voor gezondheid en milieu is dit een verbetering, de klimaatimpact van deze producten is per kilo veel lager dan van rund-, kalfs- en varkensvlees. Berekend is dat de energie inname door de health tax afneemt met gemiddeld 23 kcal/dag. Dit komt door een afname van 24 kcal/d door bewerkt vlees, 6 kcal/d voor rood vlees en 3 kcal/d voor olieën. Daartegenover staat een toename van kip, melk en eieren met resp. 6, 4 en 0,56 kcal/dag.
Discussie Stichting Agrifacts (STAF) over juiste cijfers impact van een duurzaamheidsbijdrage van 2 euro per kg vlees.
STAF heeft begin maart 2019 een verzoek ingediend bij de TAPP Coalitie om cijfers op een infographic over de impact van een eerlijke vleesprijs aan te passen omdat deze op twee punten niet helemaal correct zouden zijn. Deze infographic was verspreid via social media en stond op de website. STAF gaf o.a. aan: "Samengevat: het gaat om een afname van 1,4 megaton aan broeikasgassen (in CO2-eq)". (en niet 2 megaton).
De True Animal Protein Price Coalition (TAPP Coalitie) is samen met partners op zoek naar de meest correcte cijfers over de (nadelige) milieu- en gezondheid effecten van vlees (en zuivel), omdat dit een ingewikkeld thema is waar cijfers elkaar soms tegenspreken en nieuwe rapporten nieuwe inzichten kunnen geven. Er is bijvoorbeeld onlangs een groot meerjarig onderzoeksprogramma gestart met subsidie van het Ministerie van LNV om de true price te berekenen van o.a. voedsel producten (Echte en eerlijke prijs van duurzame producten).
Daarom verwelkomen wij ook het verzoek van STAF om na te gaan wat de meest kloppende cijfers zijn over de nadelige effecten van de consumptie van vlees. TAPP Coalitie baseert zich op een rapport van Hans Blonk, waarin is onderbouwd wat een week geen vlees eten oplevert voor onder andere het klimaat en verminderd landgebruik. Uitgaande van dit rapport en het rapport van CE Delft uit 2012, en rekening houdend met de milieu effecten van het overstappen van het eten van vlees naar vleesvervangers, heeft de TAPP Coalitie berekend dat een accijns van 2 euro een klimaateffect heeft van bijna 1,5 megaton (Mton) CO2 equivalent. Ter vergelijking: dit is 40% van de klimaatopgave in de landbouw voor 2030, die 3,5 Mton CO2 equivalent bedraagt. Het klimaateffect van een duurzaamheidsbijdrage van 2 euro per kg vlees zonder rekening te houden met overstappen op vleesvervangers is bijna 2 megaton CO2 equivalent (1,93 Mton, zie tabel 3).
Het verschil van inzicht spitste zich toe op het presenteren van cijfers over de impact van geen vlees eten met of zonder daarbij rekening te houden met het eten van alternatieven voor vlees. Zowel op de website van de Nationale Week Zonder Vlees als op de website tappcoalitie.nl waren cijfers gepresenteerd van de milieu impact van geen vlees meer eten. Het is goed dat ook het netto klimaat effect wordt bekeken van het overstappen van vlees op vleesvervangers. Daarbij moet wel bedacht worden dat we in Nederland sowieso meer eiwitten eten dan nodig voor de gezondheid en iets minder (dierlijke/plantaardige) eiwitten eten over het algemeen dus geen kwaad kan en juist bevorderlijk is voor klimaat en gezondheid. Daarom is in het Klimaat Akkoord landbouw en landgebruik afgesproken dat er 10-15% minder eiwitten gegeten moeten worden. Bron: Landbouw en landgebruik - Impact van consumptie op klimaat. Een 18% lagere consumptie van vlees, wat bereikt kan worden met invoering van een duurzaamheidsbijdrage op vlees van 2 euro per kg vlees, draagt dus bij aan de doelen van het Klimaat Akkoord voor de landbouw om 10-15% minder eiwitten te gaan eten. In dit licht, zijn de cijfers van Blonk voor de Nationale Week Zonder Vlees zo gek nog niet, waarin alleen is gekeken naar de effecten van minder vlees eten (zonder te kijken naar effecten van vleesvervangers).
Tenslotte is een lagere vleesconsumptie ook gunstig voor onze gezondheid. In onderstaande infographic is te zien welke voedingsmiddelen relatief gezond en relatief milieuvriendelijk zijn, of juist belastend. Rood vlees (rundvlees, lams- en varkensvlees) is om beide redenen een product dat niet wordt aanbevolen.

Een eerlijke vleesprijs (rundvlees) inclusief alle milieukosten zou in 2030 kunnen leiden tot een halvering van de vleesconsumptie, zie grafiek op basis van het CE Delft rapport Duurzaamheidsbijdrage vlees, 2019:

Nederland kan door het invoeren van een 'eerlijke vleesprijs' inclusief de milieukosten internationaal koploper worden en als 3e voedselexporteur laten zien hoe duurzame voedselconsumptie gestimuleerd kan worden via true pricing, waardoor consumenten sneller overstappen naar gezondere voeding, meer gebaseerd op plantaardige eiwitten. De noodzaak is groot, want internationaal stijgt de vraag naar vlees juist enorm, wat leidt tot een enorme toename van de broeikasgasemissies, terwijl die vanwege het Parijs Klimaat Akkoord juist scherp moeten dalen met gemiddeld 5% per jaar per land tussen 2020 en 2030 om uit te komen op 1,5-2 graden Celsius maximale temperatuurstijging. Zonder dit soort prijsmaatregelen voor vlees, verdubbelt de vleesconsumptie bijna in 2050 t.o.v. 2005. Alle seinen hiervoor staan echter op rood: klimaat, beschikbare hoeveelheid grond voor veevoer, ontbossing en volksgezondheid.
