Rapporten en Position Papers
Rapporten en video's over een verhoging van de prijs op vlees:
Rapporten en Position Papers TAPP Coalitie over beprijzing en beloning (chronologisch)
FAO - The State of Food and Agriculture, November 2024. De UN Food and Agriculture Organization publiceerde een rapport over de 'true cost' van voedsel om agrifood-systemen te transformeren. https://openknowledge.fao.org/items/1516eb79-8b43-400e-b3cb-130fd70853b0
Climate action in a downstream agricultural emissions trading scheme, Oktober 2024. De Deense denktank CONCITO publiceerde een rapport over een downstream ETS voor de landbouwsector. Climate action in a downstream AgETS
Recipe for a livable planet, Oktober 2024. De World Bank publiceerde een rapport over de manier waarop de landbouwsector en voedingssector klimaatneutraal kunnen worden in 2050. Recipe for a livable planet
Brief aan leden Staten-Generaal, Augustus 2024, naar aanleiding van de aanstaande bespreking van het rapport 'Belastingen in maatschappelijk perspectief, bouwstenen voor een beter en eenvoudiger belastingstelsel'. TAPP Coalitie wijst op het nut van beprijzingsinstrumenten in de landbouw- en voedselsector om de klimaatdoelen voor 2030 te kunnen halen. Brief aan Tweede Kamerleden 'Belastingen in maatschappelijk perspectief' .pdf
True pricing in retailsector, Maart 2024. FOODCoST publiceerde het rapport: Towards true prices in food retailing: the value added tax as an instrument transforming agri-food systems
Milieuvoordelen van gezondheidsbeleid voor vermindering vleesconsumptie, Maart 2024. FOODCoST publiceerde het rapport: Environmental Co-benefits of Health Policies to Reduce Meat Consumption: a Narrative Review
Externe kosten dierenwelzijn, Maart 2024. FOODCoST publiceerde het rapport: A method for calculating the external costs of farm animal welfare based on the Welfare Quality® Protocol
True price van externe gezondheidseffecten voedselconsumptie, Augustus 2023. FOODCoST publiceerde het rapport: The True Price of External Health Effects from Food Consumption
Duurzaamheidsbijdrage vlees, Odegard et al (CE Delft), November 2019, Berekening in opdracht van TAPP Coalitie voor een 'true price' voor rundvlees, varkensvlees en kip voor Nederland, op basis van milieuschadekosten van o.a. broeikasgassen, stikstof en fijn stof met voorstellen om heffingsinkomsten in te zetten om burgers financieel te compenseren en/of om milieumaatregelen in de landbouw te financieren en een nog grotere winst te bereiken om broeikasgasemissies te verlagen https://ce.nl/publicaties/duurzaamheidsbijdrage-vlees/
Samen op weg naar een eerlijke wijze van beprijzen, TAPP Coalitie, November 2019, Voorstel van TAPP Coalitie op basis van bovenstaand CE Delft rapport over een heffing op vlees, met een uitgewerkt voorstel om de heffingsopbrengst te gebruiken om jaarlijks 600 miljoen euro uit te keren aan boeren voor maatregelen op het gebied van milieu, klimaat, natuur en dierenwelzijn. Daarnaast kan de btw op groente en fruit omlaag en kunnen een paar miljoen mensen met lage inkomens een hogere zorgtoeslag krijgen van 10 euro per maand, https://www.tappcoalitie.nl/images/Voorstel-Tapp-Coalitie-eerlijke-beprijzinng-4-nov-2019-1588512992.pdf
Sustainability charge on meat, Vergeer et al, Januari 2020, Berekening in opdracht van TAPP Coalitie voor een 'true price' voor rundvlees, varkensvlees en kip voor de EU28 landen, op basis van milieuschadekosten van o.a. broeikasgassen, stikstof en fijn stof met voorstellen om heffingsinkomsten in te zetten om burgers financieel te compenseren en/of om milieumaatregelen in de landbouw te financieren en een nog grotere winst te bereiken om broeikasgasemissies te verlagen. Het plan leidt tot een reductie van120 million tons (Mton) of CO2 eq per jaar. Dat is evenveel als de CO2 emissies van 4 EU landen: Ierland, Denemarken, Slowakije en Estland, ongeveer 3% van alle EU broeikasgasemissies. https://ce.nl/wp-content/uploads/2021/03/CE_Delft_190106_A_Sustainability_Charge_On_Meat_FINAL.pdf
Aligning food pricing policies with the European Green Deal, True Pricing of meat and dairy in Europe, including CO2 costs. A Discussion Paper., Remmers (TAPP Coalition), Januari 2020, Rapport van TAPP Coalitie op basis van het bovenstaande CE Delft rapport, met voorstellen om in EU landen nationale milieuheffingen op vlees in te voeren en de heffingsopbrengst hiervan (32 miljard euro per jaar) in te zetten om boeren te steunen bij vergroening, gezond voedsel goedkoper te maken, lage inkomensgroepen te compenseren en ontwikkelingslanden te helpen bij mitigatie en adaptatie. https://drive.google.com/file/d/1TuFb2z75vacNpLR97Nx-Gb15PnxEvQKH/view
Open letter to 50 UN Member States on Carbon Pricing Food, starting with meat & dairy, TAPP Coalition, September 2021, Brief aan presidenten van 50 landen die het meest vlees consumeren, ondertekend door organisaties die 5000 bedrijven en ngo's in ruim 100 landen vertegenwoordigen, https://futurefoodprice.org/open-letter
TAPP Coalition’s comments on MEP Peter Liese’s draft report on the revision of the Emissions Trading Scheme Directive, February 2022, Een eerste analyse en positie bepaling van TAPP Coalitie voor de mogelijkheid om ook landbouw en voedsel sectoren op te nemen in een EU emissiehandel systeem ETS voor broeikasgas reductie. https://tappcoalition.eu/images/ETS-for-livestock-amendment-1700983164.pdf
Consumer health Impact - specific module for true price assessment. True pricing method for agri-food products, Manouchehrabadi et al. (Wageningen Economic Research and True Price), December 2022. This document provides the consumer health module for the assessment of the true price of an agricultural product, within the PPS ‘Echte en Eerlijke prijs’ . It provides information on quantification and monetisation of the impacts of red and processed meat overconsumption. https://edepot.wur.nl/588027
Pay as you eat dairy, eggs and meat. Internalising external costs of animal food products in France, Germany and the EU27. De Koning et at, (CE Delft), Maart 2023, Een studie in opdracht van TAPP Coalitie naar btw verhoging en accijnsen op vlees, zuivel en eieren en mogelijkheden heffingsinkomsten hieruit in EU landen te recyclen om gezond voedsel goedkoper te maken. https://cedelft.eu/publications/pay-as-you-eat-dairy-eggs-and-meat-internalising-external-costs-of-animal-food-products-in-france-germany-and-the-eu27/
Results Ipsos survey EU, Tapp Coalition, March 2023, A representative Ipsos consumer survey amongst 3038 German, French and Dutch consumers, commissioned by TAPP Coalition. The survey showed that a majority of 57,4% West-European consumers accept a higher meat price, implemented by governments, to pay for the real cost of meat, including costs like greenhouse gas emissions, if tax revenues would be used to 1) reduce prices of vegetables and fruit 2) pay farmers to increase standards for sustainability and animal welfare and 3) compensate low income groups. https://www.tappcoalition.eu/images/Ipsos-report-EU-foodprices-final-min-1684314038.pdf
Pricing agricultural emissions in the EU - Discussion paper, TAPP Coalition, July 2023, Een TAPP Coalitie Position Paper n.a.v. het EU Commmissie rapport (Trinomics) over opties voor een Agri-ETS systeem met een voorkeur van TAPP Coalitie voor de downstream optie voor slachterijen en zuivelfabrieken. https://tappcoalitie.nl/images/PPP-in-agriculture-TAPP-Coalition-discussion-paper-1690793664.pdf
COP28 letter on meat taxation to Dr. Sultan Ahmed Al Jaber COP28 President-Designate, UAE Special Envoy for Climate Change and Climate Ministers of OECD countries and China, from 3 African climate ministers, December 2023, https://www.tappcoalition.eu/images/COP28Letter2pager-version2Dec2023-1-1702201043.pdf
Letter to the attention of: Ms. Ursula von der Leyen, President of the European Commission - Urging the EU Commission to Establish a Carbon Reduction Target for Agriculture by 2040 and proposing an Agri GHG emission pricing system (ETS), April 2024, https://tappcoalition.eu/images/Letter-to-Ursala-von-der-Leyen-European-Commissioners-EU-Parliament-final-version-26-April-1714135741.pdf
Kijk dit youtube filmpje voor meer info over de TAPP Coalitie: https://www.youtube.com/watch?v=r5sD1dWr78Q&t=3s
True Cost Accounting Accelerator publiceerde een lijst van relevante rapporten wereldwijd over true pricing / TCA bij voedsel.
Overige rapporten
- 2023 NIEUWSBRIEF. PPS Echte en Eerlijke Prijs. PPS True Price: van Inzicht naar Actie: Overzicht van studies gedaan via de PPS echte en eerlijke prijs, o.a. echte prijs gangbaar en biologisch varkensvlees (in beide gevallen circa 8 euro/kg extra voor milieukosten, landgebruik en dierwelzijnsproblemen).
- 2020: onderzoek Ministerie Financien naar gezondheidsheffingen, waaronder een btw verhoging op vlees (wordt onuitvoerbaar geacht), een heffing per dier, een slachttaks en een consumentenheffing op vlees (wordt uitvoerbaar geacht), zie https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/05/18/gezondheidsgerelateerde-belastingen
- 2020: regeringsbrief ministerie Financien 'naar een duurzamer voedselsysteem', onderdeel van Brede Maatschappelijke Heroverwegingen, waarin een verbruiksbelasting per kg vlees (op milieugrondslag) is doorgerekend door planbureau's. Dit zou 2 Mton CO2eq. reductie per jaar opleveren, 1,7 miljard euro per jaar aan inkomsten en verlaagt zorgkosten. Ca. 8000 minder nieuwe patienten vanaf 2025 (tal van voedsel gerelateerde welvaartsziekten zoals diabetes 2). https://www.rijksfinancien.nl/bmh/bmh-10-naar-een-duurzamer-voedselsysteem.pdf.
- 2020, PBL: 'Kansrijk landbouw- en voedselbeleid - analyse beleidsopties voor de 2e kamerverkiezingen van 2021' waarin beleidsopties genoemd worden om o.a. te komen tot een 'true price' voor voedselproducten of een lagere consumptie van vlees, o.a. een verplichting om de true price op voedselproducten te vermelden, of een accijns of btw verhoging op vlees en verlaging van de btw op groenten en fruit: https://www.pbl.nl/sites/default/files/downloads/pbl-2020-kansrijk-landbouw-en-voedselbeleid-3967_1.pdf Hierin wordt ook het voorstel voor eerlijke vleesprijzen van de TAPP Coalitie genoemd.
- 2020, Ministerie Financien: Gezondheidsgerelateerde belastingen. Hierin wordt aangegeven dat een btw verhoging op vlees onuitvoerbaar is. Een verbruiksbelasting per kg vlees op milieugrondslag wordt niet als onuitvoerbaar genoemd. Mede op basis van dit rapport, is dit voorstel opgenomen in de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen, een brief aan de 2e kamer. Hierin staat het voorstel van de TAPP Coalitie prominent opgenomen: verbruiksbelasting per kg vlees op milieugrondslag. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/05/18/gezondheidsgerelateerde-belastingen
- 2020, PBL, Voedselconsumptie veranderen' https://www.pbl.nl/publicaties/voedselconsumptie-veranderen In dit rapport wordt aangeven hoe de voedselconsumptie kan verduurzamen richting een dieet met meer plantaardige eiwitten. Hierin wordt ook het voorstel voor eerlijke vleesprijzen van de TAPP Coalitie genoemd.
- 2021, EU Law Journal 'The effects of introducing a carbon-meat tax in the EU, een literatuurstudie van 15 rapporten in EU-landen en de EU-28, met speciale aanbeveling van het TAPP Coalitie rapport 'Aligning food pricing policies with the EU Green Deal.
- 2003 CE/CLM: ‘De klant betaalt mee’ over btw-vlees, vleesaccijns en duurzaamheidsbijdrage op vlees'. In dit rapport worden drie opties vergeleken voor een heffing op vlees: een btw verhoging, een accijns en een duurzaamheidsbijdrage op vlees; beide laatste 0,25 euro per kg vlees.
- 2012 CE Delft: 'Milieueffecten van verbeteropties voor de Nederlandse eiwitconsumptie'. In dit rapport worden vijf opties voor vermindering van de vleesconsumptie onderzocht: een btw verhoging op vlees, een accijns op vlees van 1, 2 of 3 euro per kg, een milieubelasting op vlees (differentiatie per type vlees), langjarige voorlichting en tenslotte een plicht voor supermarkten om 20% plantaardige producten in vlees bij te mengen (in samengesteld vlees) of te verkopen i.p.v. vlees .
- 2016 PBL: 'Opties voor energie- en klimaatbeleid' In dit rapport wordt op p. 117 gesproken over een btw-verhoging op vlees en een verbruiksbelasting op vlees (accijns).
- 2018 FAIRR: 'The Livestock Levy: Are regulators considering meat taxes?'. In dit rapport wordt onderzocht welke landen een vleestax overwogen en waarom dit noodzakelijk en onvermijdelijk is voor de gezondheid van mens, natuur en milieu.
- 2018 Raad voor de leefomgeving: 'Duurzaam en gezond: Samen naar een houdbaar voedselsysteem'. In dit rapport wordt ook gepleit voor een belasting op vlees.
-
Jan Terlouw publiceerde samen met Hans Baaij een artikel in NRC over de invoering van een vlees accijns. Zie voor het artikel deze link.
- Compassion in World Farming publiceerde dit (engelse) overzicht over 'Paying the true price for meat, eggs and dairy' met een lang overzicht van alle negatieve externe effecten op het gebied van milieu, natuur, gezondheid en dierenwelzijn van vlees, zuivel en eieren: https://www.ciwf.org.uk/media/7431690/paying-for-the-true-costs-of-our-meat-eggs-and-dairy.pdf
-
Hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman (Universiteit Tilburg) publiceerde in economentijdschrift ESB een artikel over een vleestax in relatie tot lagere kosten voor de volksgezondheid van tenminste 1 miljard euro per jaar, bij een verdubbeling van de prijs van vlees en een halvering van de vleesconsumptie als gevolg daarvan. Zie voor het artikel deze link. Ook pleitte hij in het NRC voor een vleestax die leidt tot minder vleesconsumptie en dus tot minder darmkanker, in plaats van een peperduur bevolkingsonderzoek naar darmkanker. In dit verband sprak hij van 'zachte' heelmeesters. Zie voor het artikel in het NRC deze link.
- Motivaction publiceerde in 2021 onderzoek naar hoe Nederlanders denken over vleesconsumptie en de verlaging hiervan.
- In België verscheen het rapport 'A Tax on Meat as a Climate Policy Measure'. Het rapport gaat over het invoeren van een belasting op vlees vanwege gezondheid en milieu, met een voorstel voor overheidsvoorlichting, afschaffing van subsidies op vleesproductie en gerichte bestedingen van de belastingopbrengst.
- 2018 Oxford University: 'Health tax on meat'. In dit rapport wordt gepleit voor een belasting in rijke landen van ca. 100% op de prijs van bewerkt vlees en ca. 16% op de prijs van rood vlees om de gezondheidsschade van het eten van teveel bewerkt en rood vlees te minimaliseren. Deze belasting kan in 140 landen ingevoerd worden (in arme landen een lagere belasting) en zou dan meer dan 220,000 doden per jaar en meer dan 40 miljard US$ besparen aan gezondheidskosten per jaar.
- In de bijlage van het rapport is voor afzonderlijke landen nagegaan wat de effecten zijn van invoering van een Health tax op vlees. Voor Nederland zou een heffing van 115% op bewerkt vlees en 27% op rood vlees nodig zijn voor een optimaal gezondheidseffect. Dit leidt tot een 25% lagere consumptie van bewerkt vlees en tot 1680 minder doden in het jaar 2020, en 376 miljoen euro minder kosten aan gezondheidszorg die aan de vleesconsumptie gerelateerd zijn (430 miljoen USD). De heffingen zorgen voor een jaarlijkse belastingopbrengst in Nederland van 1,09 miljard euro (0,75 USD voor bewerkt vlees en 0,49 USD voor rood vlees). Als gevolg van de healttax gaan mensen wel meer niet-belaste eiwitten kopen zoals kip en melk. Voor gezondheid en milieu is dit een verbetering, de klimaatimpact van deze producten is per kilo veel lager dan van rund-, kalfs- en varkensvlees. Berekend is dat de energie inname door de healthtax afneemt met gemiddeld 23 kcal/dag. Dit komt door een afname van 24 kcal/d door bewerkt vlees, 6 kcal/d voor rood vlees en 3 kcal/d voor olieen. Daartegenover staat een toename van kip, melk en eieren met resp. 6, 4 en 0,56 kcal/dag.
- Kijk dit YouTube filmpje en hoor het overtuigende verhaal van een heffing op vlees die een subsidie op groenten en fruit mogelijk maakt; voor betere gezondheid van ons allen en dus ook lagere zorgkosten!
- In dit onderzoek werd een combinatie van maatregelen in de EU doorgerekend: een belasting op vlees en een subsidie op plantaardige eiwitten: https://www.semanticscholar.org/paper/Impact-of-a-combined-meat-tax-and-vegetable-protein-Helming-Kuhlman/f794a5a4466d2cb06382f2d37e4719dd877f202d#paper-header
- In deze Master Thesis uit 2017 (Universiteit Utrecht) werd een vleestax onderzocht: Master thesis_von Knobloch_5593441.pdf
- https://www.sciencedaily.com/releases/2011/01/110125084523.htm is een studie uit 2011 over een CO2 tax in de EU voor de landbouw.
- In 2019 heeft een Duitse instituut een CO2 heffing op vlees en zuivel onderzocht; dit kwam als beste optie naar voren: https://www.boerderij.nl/Home/Achtergrond/2019/11/Duitse-analisten-opperen-zuivel--en-vleesheffing-502294E/
- In Australie zijn er al sinds 1997 vleesheffingen ingevoerd van 5 Australische dollars per dier, o.a. voor dierwelzijnsprogramma's: https://www.agriculture.gov.au/ag-farm-food/levies/rates/cattle-livestock-transaction
- 2021. Latka et al. (2021): Het wetenschappelijke rapport 'Paying the price for environmentally sustainable and healthy EU diets' uit de Elsevier beordeeld interventies aan de consument en hun doeltreffendheid om een overgang naar gezondere en milieuvriendelijkere diëten te ondersteunen en stellen hierbij belastingen/subsidies als relevante instrumenten. Bevindingen suggereren dat specifieke belastingen van voedsel effectief zijn bij het bereiken van voedings- en milieuduurzaamheidsdoelstellingen. Er zijn hierbij aanzienlijke belastingniveaus nodig om de beoogde consumptieverschuivingen te realiseren,
Bekijk het wetenschappelijke rapport hier. - 2019. De World Resource Institute schreef een rapport met scenario's voor wereldwijde voedselconsumptie in 2050: lagere vleesconsumptie is nodig in hoge inkomenslanden om de wereld te voeden. Bekijk het wetenschappelijk rapport hier.
- 2021. 'The True Cost and True Price of Food' (2021). Om duurzame voedselsystemen te garanderen, moeten milieu- en gezondheidskosten worden meegewogen en tegelijkertijd moet gezond en duurzaam voedsel voor iedereen betaalbaar gemaakt worden. Een van de centrale problemen van de huidige voedselsystemen is dat veel van de kosten van schadelijk voedsel worden geëxternaliseerd, d.w.z. worden niet weerspiegeld in de marktprijzen. Lees de bevindingen van het rapport hier.
- 2021. Duurzame voedselproductie en consumptie (focus op eiwit). Lees het hier.
- 2006. Duurzame eiwitproductie en -consumptie: varkens of erwten? Bekijk het boek hier.
- 2021. Blindspot. How lack of action on livestock methane undermines climate targets. Bekijk het rapport hier.
Rapporten over gezondheid en lagere vleesconsumptie: - De Green Protein Alliance heeft een brondocument 'Naar een meer plantaardig voedingspatroon' gemaakt over gezondheid en plantaardige voeding.
- De CO2 reductie van vleesvervangers is te lezen in een rapport van adviesbureau Blonk voor de actie Doe maar lekker vegetarisch van AH, Unilever en de Nationale Postcode Loterij:
- https://doemaarlekkervegetarisch.postcodeloterij.nl/waarom-vegetarisch/blonk-consultants
- De Gezondheidsraad stelt dat een eetpatroon met minder dierlijke voedingsmiddelen en meer plantaardige voedingsmiddelen een lager risico geeft op sterfte aan hart- en vaatziekten en andere aandoeningen (Gezondheidsraad, 2011). In zo’n voedingspatroon is de inname van verzadigde vetten lager en die van vezels hoger.
- Ook het Voedingscentrum raadt een lage inname van verzadigde vetten aan (Voedingscentrum, 2012). Als de richtlijnen voor gezonde voeding (dat betekent o.a. gemiddeld 25% minder vlees- consumptie) door de hele Nederlandse bevolking opgevolgd zouden worden zou dat per jaar 7.000 sterfgevallen schelen (Gezondheidsraad, 2011).
- Het PBL schreef in de Milieubalans 2009 over vlees in relatie tot gezondheid: "Nederlanders eten niet alleen twee keer zoveel eiwitten als nodig is, maar ze eten ook bijna anderhalf keer zoveel verzadigde vetten als aanbevolen (RIVM, 2004; RIVM, 2007). Nederlanders krijgen deze vetten vooral binnen via dierlijk voedsel (circa 75%). Teveel verzadigde vetten leidt tot een grotere kans op hart- en vaatziekten (Gezondheidsraad, 2001; RIVM, 2004). Hierdoor komen er in Nederland elk jaar ruim drieduizend ziektegevallen bij en sterven er ruim 700 mensen. Bovendien verhoogt het eten van veel rood vlees (meer dan 160 g per dag) de kans op darmkanker (Norat et al., 2005)". https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/500081015.pdf p. 175.
- Een lagere consumptie van bewerkt- en rood vlees (rund-, kalfs- en varkensvlees) is volgens de WHO en het Voedingscentrum heel gunstig voor de volksgezondheid, voor meer info zie deze link. Volgens het RIVM zorgt een 40% lagere vleesconsumptie dat het aantal ziektegevallen met 20% afneemt, zie dit artikel. De gezondheidskosten van een te hoge consumptie van rood vlees en bewerkt vlees en te weinig groenten bedragen 98 US dollar per jaar per persoon volgens een recente Canadese studie, hier kunt u het onderzoeksartikel lezen. In Nederland zal dit vergelijkbaar zijn (ca. 85 euro schadekosten per jaar per persoon door ons consumptie patroon met teveel vlees en te weinig groenten). Daarom wordt een Healthtax op vlees voorgesteld.
- De kern van het artikel 'Plant-based diets could save millions of lives and dramatically cut greenhouse gas emissions' (University of Oxford, 2016) is dat per jaar er 1000 miljard dollar aan zorgkosten en 570 miljard dollar aan klimaatmaatregelen kunnen worden bespaard als men mondiaal zou overstappen op een plantaardig eetpatroon.
- In The Telegraph werd in 2018 het artikel 'Third of early deaths could be prevented by everyone giving up meat, Harvard says' geplaatst. De kern van dit artikel is dat wetenschappers en artsen op het vlak van voeding en gezondheid aangeven dat de gezondheidsvoordelen van een (overwegend) plantaardig eetpatroon zwaar onderschat worden.
- Hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman publiceerde in economentijdschrift ESB een artikel over een vleestax in relatie tot lagere kosten voor de volksgezondheid van tenminste 1 miljard euro per jaar bij een verdubbeling van de prijs van vlees en een halvering van de consumptie als gevolg daarvan. Hier kunt u het artikel vinden. De kosten door hart- en vaatziekten zouden met 16% dalen.
- Voor België en Engeland is in dit artikel onderzocht wat de maatschappelijke voordelen en gezondheidsvoordelen zijn van een menu met minder vlees.
- Volgens Richtlijn Gezonde Voeding van het Voedingscentrum moeten we ca. 50% minder vlees consumeren: zie p. 41 van het rapport 'Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten .
- Volgens de Schijf van Vijf hebben we aan 25 kilo vlees per persoon per jaar genoeg, stelt het Voedingscentrum en het Preventie Akkoord (tegen overgewicht en obesitas), maar we verorberen 38 kilo, dus inderdaad 50% meer dan nodig.
- Peter Kooreman, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit van Tilburg, pleit in een artikel op MeJudice voor een heffing op vlees die overconsumptie van vlees tegengaat. De kans op darmkanker wordt volgens hem vergroot door het eten van veel rood vlees (rund, varken, lam) en bewerkt vlees (zoals salami, ham, rookworst). Dit verband is ook geconstateerd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ook een verhoogde kans op obesitas, hart- en vaatziekten en diabetes type 2 wordt gekoppeld aan het eten van te veel rood en/of bewerkt vlees.
- De links tussen overgewicht en obesitas en een te hoge vleesconsumptie (naast de link met teveel suiker) wordt in diverse internationale rapporten aangetoond, zie:
- https://www.gezondheidsnet.nl/overgewicht-en-afvallen/minder-vlees-eten-zorgt-voor-gewichtsverlies
- https://gezondnu.nl/dagnieuws/eiwitten-uit-vlees-naast-suiker-oorzaak-obesitas/
- Een heffing op vlees die leidt tot ca. 20% minder consumptie van vlees, is daarmee ook een erg effectieve beleidsmaatregel voor het tegengaan van overgewicht en obesitas, naast andere maatregelen zoals minder suiker consumptie en meer bewegen.
- NRC Handelsblad publiceerde onlangs ook dit overzichtsartikel over gezondheidsnadelen van rood- en bewerkt vlees.
- Er is ook een voorstel ontwikkeld om de hogere zorgkosten en verloren levensjaren als gevolg van een te hoge consumptie van bewerkt vlees (verhoogde kans op darmkanker) door te berekenen in de prijs van vlees. Dat zou omgerekend leiden tot een 'kankervleestaks' van 50 eurocent per ons bewerkt vlees (5 euro/kg), voor meer info zie deze link.
- RIVM publiceerde in 2017 het rapport 'Healthy and sustainable diets' waarin de te hoge consumptie van vlees uit oogpunt van gezondheid en milieu wordt beschreven.
Nina van der Vliet, Else Zantinge en Koen van der Swaluw (RIVM) publiceerde in 2020 het volgende achtergrond rapport: 'Wat werkt-dossier Verminderen van vleesconsumptie'. In dit rapport wordt o.a. beschreven hoe een meer plantaardig dieet beter is voor de gezondheid en wat de positieve impact hiervan is op het milieu: "De noodzaak van een duurzamer voedingspatroon groeit: een voedingspatroon met meer plantaardige en minder dierlijke producten. Enerzijds zijn veranderingen in ons voedingspatroon nodig om de ziektelast van chronische aandoeningen te verminderen. Anderzijds is het door de groeiende wereldbevolking nodig om de impact van onze voedselconsumptie op het milieu te verminderen. Een voedingspatroon met meer plantaardige en minder dierlijke producten draagt daar aan bij." Bekijk het rapport hier.
Meer lezen over onderzoek van de Vrije universiteit Amsterdam (VU) en o.a. over hun 'Green Protein Lifetime Achievement Award'? Lees het hier.
Lees hier het artikel over gezondheidsimpacten van het eten van vlees op gezondheid, gericht op de EU (2021).
" Nikolai Pushkarev van the European Public Health Alliance (EPHA) schreef dit rapport over de gezondheidseffecten van vlees in de EU."
Rapporten over de 'true price' van vlees:
- TCV, WUR, Soil&More en True Price, maart 2019 https://transitiecoalitievoedsel.nl/wp-content/uploads/2020/07/2020-03-11_Verkenning-True-Pricing-en-True-Cost-in-Food-Agri.pdf.In dit rapport zijn true price berekeningen gemaakt voor de milieukosten en sociale kosten voor volle melk, aardappelen en tomaten (met enkele voorbehouden). Per liter melk zijn de externe kosten 25 eurocent. Die bestaan grotendeels uit kosten voor broeikasgas emissies. Daarnaast zijn sociale kosten berekend (eerlijke prijs voor de boer) en kosten voor een gezonde bodem. Omdat in 1 kg kaas 10 liter melk zit, zou kaas dus eigenlijk 2,50 euro duurder moeten zijn. Melk zou eigenlijk 25 eurocent duurder moeten zijn.
- CE Delft, 2018: 'De echte prijs van vlees'. Hierin wordt de 'True Price' berekend voor rund-, varkensvlees en kip als ook afgewentelde milieukosten in de prijs worden meegerekend en andere kosten.
- Juiste en eerlijke prijzen voor voedsel, WUR, 2019 https://edepot.wur.nl/513322
- In 2013 werd in het rapport 'The hidden cost of UK food' berekend dat voor elke £ die in Engeland wordt uitgegeven aan voedsel er 1£ aan verborgen kosten zit en voedsel dus eigenlijk 2x duurder zou moeten zijn (ook vlees).
- In 2018 bracht de Universiteit Augsburg een rapport uit waaruit blijkt dat vlees 3x zo duur zou moeten zijn met een 'True Price'.https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/agri-food/30115/onderzoek-werkelijke-kosten en
- https://www.presse.uni-augsburg.de/unipressedienst/2018/jul-sep/2018_097/
- Sander Biesbroek presenteerde 17 september 2019 (RIVM) onderzoek 'Healthy and sustainable diets - co-benefits and trade-offs in The Netherlands'. Hierin wordt een voorstel gedaan voor een heffing op vlees van 30% en een subsidie op groente van 10%. Zowel gezondheids- als milieu-effecten en positieve effecten voor de economie en het verlagen van de zorgkosten zijn groot. Een heffing op vlees van 30% leidt tot een afname van de vleesconsumptie met 15,6% en een daling van zorgkosten met 462-3081 miljoen euro per jaar, terwijl CO2-emissies ook fors afnemen en netto economische effecten voor Nederland positief zijn. Het aantal gevallen met darmkanker neemt af met 1000 per jaar in 2028. Ook diverse andere ziekten nemen af en bijbehorende kosten. Een subsidie op groente en fruit zorgt voor een stijging van de consumptie hiervan met bijna 5%. Het voorstel van Biesbroek lijkt sterk op het voorstel van de Tapp Coalitie voor een true price op vlees (duurzaamheidsbijdrage) waardoor vlees ca. 30% duurder wordt in 2030, en waardoor een btw verlaging van 4% mogelijk is (een fiscale subsidie op groenten en fruit). https://www.researchgate.net/publication/334966138_Healthy_and_Sustainable_Diets_-_Finding_co-benefits_and_trade-offs_for_the_Netherlands
- In 2024 werd een Duits rapport gepubliceerd over een BTW hervorming voor voedsel met een hogere btw op vlees en 0% btw voor plantaardige biologische voedingsmiddelen.
Rapporten over de milieu impact van minder vlees eten:
- Blonk Consultants, Impact van de Nationale Week zonder vlees https://weekzondervlees.nl/wp-content/uploads/2018/12/Verantwoording-campagne-Nationale-Week-Zonder-Vlees-2019.pdf
- Blonk Consultants, Voetafdruk van eiwitconsumptie- en productie, 2018. http://www.blonkconsultants.nl/wp-content/uploads/2017/11/Voetafdruk-van-eiwitconsumptie-en.-productiedocx-finaal.pdf
- 2013: Adviesbureau Builddesk: rapport ministerie I&M/ gemeente A’dam-Wageningen: minder vleesconsumptie voor lokaal klimaatbeleid:
- Het PBL heeft het concept klimaatakkoord (versie juni 2018) doorgerekend voor landbouw en voedsel. Zie p. 188 https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2018-analyse-van-het-voorstel-voor-hoofdlijnen-van-het-klimaatakkoord-3380.pdf
De CO2-reductie door de beoogde verandering in eiwitconsumptie in 2050 bedraagt volgens PBL bijna 8 Mton CO2. Uitgaande van een afname van de eiwitconsumptie in Nederland met 10% en een verhouding tussen dierlijk- en plantaardig eiwit in het dieet van 50:50 in 2030, bedraagt de CO2-reductie in 2030 door verandering van de eiwitconsumptie 5 Mton CO2. Dit is veel meer dan de 3,5 Mton CO2 reductie die de opgave is voor de gebouwde omgeving voor 2030 (aardgasvrij). Om dezelfde reden als bij het verminderen van voedselverspilling, geldt voor de CO2-reductie door verandering in de eiwitconsumptie dat deze voor een deel in het buitenland zal plaatsvinden. Overigens leiden de voorstellen ook tot vermindering van de milieudruk, zoals land- en watergebruik, en emissie van nutriënten. Voor de inschatting van de CO2-effecten is gebruik gemaakt van kengetallen over de CO2-emissie van de Nederlandse voedselconsumptie (Kramer, 2015; RIVM, 2016).
De vleesconsumptie zal in 2050 met 75% groeien, zuivel met 65% en granen met 40%.
- Twee studies berekenden dat zonder scherpe daling van deze trend, landbouw-emissies het hele carbon budget van de wereld opgebruiken in 2050, met veehouderij als belangrijkste oorzaak. Dat betekent dat alle andere sectoren, zoals energie, transport en industrie, niets meer mogen uitstoten, wat onmogelijk is.
- Bronnen: https://www.theguardian.com/environment/2014/dec/03/eating-less-meat-curb-climate-change, https://www.nature.com/articles/nclimate2353 en https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10584-014-1104-5
- Ons huidige consumptiepatroon van voedsel is niet toekomstbestendig. Tussen 1965 en 1990 steeg de vleesconsumptie in Nederland met 80 procent. Sinds 1990 is de consumptie van vlees ongeveer constant. Bron: Westhoek e.a. 2011, actualisatie PBL. In: Van Grinsven en Kooman 2017, 'Dit is uw land'. Als elke wereldbewoner zou eten als de gemiddelde Nederlander, dan is daarvoor meer dan drieënhalve aardbol nodig. Bron: http://www.footprintchallenge.nl/ecologische-voetafdruk/
- PBL : mondiale vlees- en zuivelconsumptie: oorzaak ruim 30% biodiversiteitsverlies
http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/poster06.pdf - WWF UK: voedselconsumptie is mondiaal verantwoordelijk voor 60% van het biodiversiteitsverlies, met vlees en zuivel als belangrijkste oorzaak. https://www.theguardian.com/environment/2017/oct/05/vast-animal-feed-crops-meat-needs-destroying-planet
- WNF, Greenpeace, Dierenbescherming en andere ngo’s pleiten in 2010 al voor 33% reductie vleesconsumptie in 2020:
http://docplayer.nl/7959848-Bijlagenboek-behorende-bij-hoofdrapport-indirect-energiegebruik-en-broeikasgassenuitstoot-van-huishoudens.html bijlage 17 - PBL 2008: kosten mondiaal klimaatbeleid tot het jaar 2050 50% goedkoper bij internationaal beleid minder vleesconsumptie!
http://www.pbl.nl/publicaties/2008/Vleesconsumptie-en-klimaatbeleid - Wat ligt er op ons bord Veilig, gezond en duurzaam eten in Nederland. PBL https://www.rivm.nl/publicaties/wat-ligt-er-op-ons-bord-veilig-gezond-en-duurzaam-eten-in-nederland
- Reducing meat and dairy for a healthier life and planet. In dit rapport pleit Greenpeace voor een halvering van de consumptie en productie van vlees in 2050 https://www.greenpeace.org/international/publication/15093/less-is-more/
- PBL bracht in 2014 een studie uit over de concurrentie op landbouwgrond tussen dierlijke producten versus biomassa voor de energieproductie.
- Reducing food's environmental impacts through producers, Oxford University, 2018. http://science.sciencemag.org/content/sci/360/6392/987.full.pdf?ijkey=ffyeW1F0oSl6k&keytype=ref&siteid=sci Kern: als we mondiaal zouden afstappen van vlees en zuivel, dan zou er 76% minder landbouwgrond nodig zijn.
- Grazed and Confused: Ruminating on cattle, grazing systems, methane, nitrous oxide, the soil carbon sequestration question – and what it all means for greenhouse gas emissions, Oxford University, 2017. https://www.fcrn.org.uk/sites/default/files/project-files/fcrn_gnc_report.pdf Kern: grazend vee is net zo klimaatbelastend als regulier vlees. Natuurgebieden en wilde dieren zijn beter voor het klimaat dan weiden met koeien.
Op 21 december 2020 publiceerden een aantal wetenschappers (Williams et al., (2020) een artikel over 'proactieve instandhouding om verlies van leefgebied door landbouwuitbreiding te voorkomen'. In 2050 zullen er naar schatting 10 miljard mensen op onze planeet rondlopen. Om in genoeg voedsel te kunnen voorzien, zullen we veel meer landbouwgrond nodig hebben. Hoe doen we dat zonder de natuur en biodiversiteit hieronder te laten lijden? Een internationale groep wetenschappers tekende 4 strategieën uit. Éen van deze strategiëen is een voedselpatroon met minder vlees en zuivel.
Bekijk het artikel van Vilt hier.
Bekijk het originele wetenschappelijke rapport hier.
Overige informatie over vlees:
- Calculator om zelf te berekenen wat de CO2 footprint is van vlees en andere voedingsmiddelen:
- https://www.bbc.com/news/science-environment-46459714
- Vleesconsumptie per land in de wereld en bijbehorende prijzen per vleesproduct: https://www.caterwings.co.uk/caterers/meat-price-index-usd/
- Vleesconsumptie in Nederland in 2017: https://files.wakkerdier.nl/app/uploads/2018/11/19150214/Rapport-vleesverbruik-2017-WUR.pdf
- De Nationale Week Zonder Vlees (in 2019 van 11 tot 17 maart) heeft een website met veel informatie over minder vlees eten en de voordelen voor milieu, natuur, dierenwelzijn en de gezondheid, zie https://weekzondervlees.nl/vegetarische-voedingsinformatie/
- Prins Willem Alexander heeft tijdens de duurzaamheidsconferentie VN in New York in 2009 het belang van een lagere vleesconsumptie in Europa en Amerika aangegeven voor de toekomstige mondiale voedsel- en waterbehoeften. https://www.koninklijkhuis.nl/documenten/toespraken/2009/05/14/toespraak-door-de-prins-van-oranje-als-voorzitter-van-unsgab-tijdens-de-17de-bijeenkomst-van-de-commissi https://www.missethoreca.nl/restaurant/nieuws/2012/04/prins-willem-alexander-eet-minder-vlees-101133240.
- Dr Emma Roe presents new research on the relationship between men and meat, University of Southampton, 2018. https://www.southampton.ac.uk/geography/news/2018/08/30-new-research-men-meat.page Kern: mannen eten vooral vlees vanwege groepsdruk en het beeld dat mannen vlees horen te eten.
- In onderstaand artikel over de maatschappelijke nadelen van vleesconsumptie voor de honger op aarde, het milieu en gezondheid, wordt verwezen naar een aantal interessante rapporten: https://www.scientias.nl/huidige-vleesconsumptie-al-op-korte-termijn-onhoudbaar/
- ABN AMRO liet een onderzoek doen naar de bereidheid van consumenten om meer te betalen voor duurzaam voedsel met een 'true price'. De ruime meerderheid wil ca. 10% meer betalen en verwacht ook dat dit de komende 5 jaar gaat gebeuren. zie hieronder: https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/retail/30325/abn-amro-true-cost-pricing-nodig-voor-verduurzaming-voedsel
- Hieronder een interssant artikel over de psyche van vleeseters en vegetariërs in een artikel uit NRC dec 2018: : https://www.nrc.nl/nieuws/2018/12/21/vlees-eten-hoe-gek-is-dat-a3126732
- Een 4 pagina interview in het supermarkt vakblad Foodpersonality over een eerlijke - hogere vleesprijs en goedkopere groenten en fruit met Jeroom Remmers, directeur TAPP Coalitie: https://issuu.com/foodpersonality/docs/19fop012-01_01-068_lr/40
Youtube films over vlees:
- TV debate about a meat tax for health reasons (26 minutes): https://www.trtworld.com/video/roundtable/meat-tax-curbing-consumption/5bf6bf7e315f18291a6ccde0
- Meat the truth 2008 https://www.youtube.com/watch?v=hHCCFjB8M48
- Cowspiricy 2014 https://www.youtube.com/watch?v=S-XP79o8gqQ
- Forks over knives https://www.imdb.com/title/tt1567233/
- Kijk dit YouTube filmpje en hoor het overtuigende verhaal van een heffing op vlees die een subsidie op groenten en fruit mogelijk maakt; voor betere gezondheid van ons allen en dus ook lagere zorgkosten!
- https://youtu.be/1skKbWZe3WE
Hieronder youtube films over de TAPP Coalitie
- Youtube video van China Global Television Network, met samenvatting TAPP coalitie EU voorstel eerlijke vleesprijs https://www.youtube.com/watch?v=1l1_zrcCGnM (55 seconds)
- Youtube video (4.29 minuten) over voorstel TAPP coalitie voorstel eerlijke vleesprijs in de EU:
- https://www.youtube.com/watch?v=anqQqcASM70&feature=youtu.be&fbclid=IwAR1KH4lvf5WUMiyoyJMEJzoOhgNL364gbPUCPk4r6AyC-QFhDRVpVfXQaek
- 11 dec 2019 Radio 1 interview met Jeroom Remmers: https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/20463-hogere-vleesprijzen-zijn-nodig-om-milieu-te-redden
- 5 feb 2020: Euronews over TAPP Coalitie voorstel voor de EU: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=video&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiXhIGom-foAhVR-aQKHQfBAfgQtwIIKDAA&url=https%3A%2F%2Fwww.euronews.com%2F2020%2F02%2F05%2Fthe-steaks-are-too-high-eu-considers-introduction-of-meat-tax-to-fight-climate-change&usg=AOvVaw1vt47dTfydbaE3-ouuOuyE
- 10 feb 2020: Frans filmpje over het TAPP Coalitie voorstel voor de EU: https://www.youtube.com/watch?v=QUKEzToWE5o
- 21 feb 2020: Duits filmpje van TV station Arte over het TAPP Coalitie voorstel voor de EU: https://www.arte.tv/de/videos/094279-017-A/klimasuende-fleisch-eine-co2-steuer-aufs-steak/
- Euronews (Good Morning Europe TV) broadcasted this item about the TAPP Coalition proposal 5th Feb 2020: https://www.youtube.com/watch?v=ygtyAggJDyA