Eerlijke prijs melk is 25 eurocent per liter duurder; per ons kaas 1,25 euro extra incl. prijs broeikasgassen
Uit een onderzoek van Transitie Coalitie Voedsel, WUR, Soil&More en True Price blijkt dat de 'true price' van een liter volle melk 25 eurocent is en die van kaas 2,50 euro per kilo als rekening wordt gehouden met de kosten voor broeikasgasemissies, bodemkwaliteit en het vermijden van onderbetaling aan de melkveehouder. Dit betekent dat melk 27 procent duurder zou moeten worden en kaas 23 procent, want volgens CBS is de gemiddelde prijs voor melk 90 eurocent en voor kaas 10,98 per kg. Bron: https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/80345ned/table?fromstatweb
De TAPP Coalitie verwelkomt de cijfers. Eerder maakte de organisatie eerlijke vlees prijs berekeningen, waarbij de 'true price' is berekend van milieukosten per kg rundvlees, varkensvlees en kip, door CE Delft ('Duurzaamheidsbijdrage vlees, 2019), waarin een verbruiksbelasting op vlees is voorgesteld op milieugrondslag. Op basis van het rapport over de 'true price van melk' durft TAPP Coalitie nu wel een voorstel te doen voor een verbruiksbelasting per liter melk /yoghurt drinks en per kg kaas van 25 eurocent per liter melk/yoghurt en 2,50 euro per kg kaas. Ten opzichte van het rapport van CE Delft voor vlees, zijn voor melk nog geen berekeningen gemaakt voor de true price op basis van stikstof- en fijn stof emissies en biodiversiteitsverlies. Als die berekeningen alsnog gedaan zouden worden, zou de verbruiksbelasting op vlees die nodig is om de 'true price' in rekening te brengen bij de consument, nog verder stijgen. De opbrengst van de heffing zou deels teruggesluisd dienen te worden naar de melkveehouders om milieubelasting verder terug te dringen, biodiversiteit te laten groeien en om onderbetaling van de boer te voorkomen.
In het rapport zijn true price berekeningen gemaakt voor de milieukosten en sociale kosten voor volle melk, aardappelen en tomaten (met enkele voorbehouden). Per liter melk zijn de externe kosten 25 eurocent. Die bestaan grotendeels uit kosten voor broeikasgas emissies. Daarnaast zijn sociale kosten berekend (eerlijke prijs voor de boer) en kosten voor een gezonde bodem. Omdat in 1 kg kaas 10 liter melk zit, zou kaas dus eigenlijk 2,50 euro duurder moeten zijn. Melk zou eigenlijk 25 eurocent duurder moeten zijn.
In figuur 2 is te zien dat, van de drie impacts, de impact op klimaatverandering van volle melk het grootst is met circa 24 eurocent per liter. Onderverdiening volgt met circa 1 eurocent per liter volle melk en bodemkwaliteit met minder dan 0,1 eurocent per liter volle melk.
De productie van melk brengt aanzienlijke broeikasgasuitstoot met zich mee. De impact zit voornamelijk in stappen aan het begin van de productieketen: bij de productie van veevoer en de productie van rauwe melk spelen energieverbruik en methaanuitstoot een grote rol.
Wat betreft onderverdiening: rond 30% van de boeren verdient geen leefbaar inkomen. Onderverdiening komt hiermee op 1 eurocent per liter volle melk. Door hoge productievolumes is de hoogte van deze impact per liter melk niet groot.
De berekende impact voor bodemkwaliteit is relatief klein.
Bijsluiter:
De uitkomsten zijn volgens de auteurs illustratief maar niet representatief, en kunnen in die zin ook niet als absoluut en gevalideerd worden gezien. Een vergelijkbaar true price onderzoek in Duitsland door de Universiteit Augsburg voor de supermarkt Penny's (REWE) liet zien dat de 'true price' voor melk per liter nog een stuk hoger ligt dan berekend door o.a. de WUR en True Price. Melk zou 122% duurder zijn inclusief de 'true price' en Gouda kaas 88%, zie https://www.rewe-group.com/en/newsroom/press-releases/1710-penny-labels-its-first-products-with-true-prices
