TAPP-TCV bijdrage FAO rapport 2024 True Pricing voedsel
Vandaag heeft TAPP Coalitie samen met de Transitie Coalitie Voedsel (TCV) een bijdrage van vijf rapporten ingediend voor het nieuwe FAO SOFA rapport over Verborgen Kosten van Voedsel, dat in november 2024 wordt gepubliceerd. De bijdrage met bijlage is hier te vinden en hier.
"Wij van de Transitie Coalitie Voedsel en True Animal Protein Price (TAPP) Coalitie, zetten ons in voor 'getting the prices right', oftewel het internaliseren van externe kosten op de een of andere manier in de prijzen van voedsel. Om dit te bereiken hebben we de afgelopen 4 jaar verschillende studies laten uitvoeren om een beter inzicht te krijgen in de externe kosten van voedsel in Nederland en de EU, en om een basis te leggen voor het ontwikkelen van de benodigde beleidsinterventies. Vanwege de hoge consumptie en productie van vlees en zuivel in Nederland en de EU is de eiwittransitie een van de belangrijkste aandachtsgebieden.
Studies: (worden nader besproken en samengevat in de bijlage).
1. Value Case 2023. De maatschappelijke impact van de eiwittransitie. Studie van WUR (Wageningen Universiteit en Research), in opdracht van TCV: https://research.wur.nl/en/publications/maatschappelijke-impact-van-eiwittransitie
2. 'Pay as you eat dairy, eggs and meat ', 2023. Studie van CE Delft in opdracht van TAPP Coalitie. https://cedelft.eu/publications/pay-as-you-eat-dairy-eggs-and-meat-internalising-external-costs-of-animal-food-products-in-france-germany-and-the-eu27/
3. 'Duurzaamheidsheffing vlees', 2020. Studie door CE Delft, in opdracht van TAPP Coalition. https://cedelft.eu/publications/a-sustainability-charge-on-meat/
4.'Gezondheid consument -prijsmethode voor agrofoodproducten', 2022, Studie door WUR (Wageningen Universiteit en Research) en True Price, in opdracht van TAPP. Gezondheidskosten van 7,5 euro per kg overconsumptie van rood vlees - True Animal Protein Price Coalition (tappcoalition.eu).
5. "Belonen en prijzen". Rewarding and Pricing - Shifting Financial and Fiscal System Incentives from Farm to Fork TCV Study door Jan Paul van Soest en Tom Kools (Rapport-Belonen-en-Beprijzen-van-Boer-tot-Bord.pdf (transitiecoalitievoedsel.nl)
De Sofa 2024 bijdrage is geschreven door Joost de Jong en Jan Paul van Soest (TCV) en Jeroom Remmers (TAPP), met ondersteuning van Willy Baltussen van Wageningen University Research. De eerste vier wetenschappelijke studies hebben een kwantitatieve benadering. De vijfde studie (TCV) is een kwalitatieve studie gebaseerd op verschillende onderzoeken en interviews, en biedt een conceptueel kader voor het implementeren van beleid, afhankelijk van doelen en van schattingen van de effecten van verschillende instrumenten.
Het is een bekend economisch feit dat als de prijzen niet de volledige milieu-, sociale, gezondheids- en (dieren)welzijnseffecten weerspiegelen, productie- en consumptiepatronen suboptimaal zijn, wat leidt tot een lager welvaartsniveau dan wat haalbaar zou zijn. Voor het bereiken van een duurzaam voedsel- en landbouwsysteem op lange termijn is het daarom van vitaal belang om prijsmechanismen te hebben die corrigeren.
Achtergrond Oproep FAO voor inzendingen voor volgend SOFA 2024 rapport
Op 5 december 2023 publiceerde de FAO een oproep voor inzendingen. Hoe kunnen de verborgen kosten en baten van agrovoedingssystemen effectief worden meegenomen in de besluitvorming voor transformatie? De complexiteit en onderlinge afhankelijkheid van agrovoedingssystemen maken het voor besluitvormers een uitdaging om de kosten en baten die ze genereren mee te nemen in de besluitvorming. De 2023-editie van FAO's publicatie "The State of Food and Agriculture 2023" (SOFA 2023) heeft als thema "Onthullen van de werkelijke kosten van voedsel om landbouw- en voedselsystemen te transformeren". Door het concept van de verborgen kosten en baten van agrofoodsystemen te introduceren en een kader te bieden waarmee deze kunnen worden beoordeeld, wil dit rapport een proces op gang brengen dat besluitvormers beter voorbereidt op acties om agrofoodsystemen in de richting van ecologische, sociale en economische duurzaamheid te sturen. Het rapport presenteert de resultaten van beoordelingen op nationaal niveau van de werkelijke kosten (TCA, True Cost Accounting) voor 154 landen, en schat dat de wereldwijde gekwantificeerde verborgen kosten van agrofoodsystemen in 2020 10 biljoen dollar per jaar (ongeveer 10 procent van het mondiale bbp). Dit onderstreept de dringende noodzaak om rekening te houden met deze kosten in de besluitvorming om de transformatie van agrofoodsystemen in de richting van duurzaamheid te bevorderen.
De FAO SOFA studie in 2024 zal de flexibiliteit van TCA laten zien in de toepassing op verschillende gebieden, van een volledig agrofoodsysteem tot een enkel product.
Aan de hand van een groot aantal casestudy's zal worden aangetoond hoe belangrijk het is om de verborgen kosten mee te nemen in de besluitvorming om verschillende beleids- en beheersopties te evalueren om agrofoodsystemen ten goede te transformeren. Het uiteindelijke doel is om besluitvormers beter voor te bereiden op acties om agrofoodsystemen te sturen in de richting van ecologische, sociale en economische duurzaamheid. Het SOFA-team nodigt belanghebbenden uit om illustratieve voorbeelden (casestudy's) te delen van bestaande of lopende evaluaties van verborgen kosten en baten van agrovoedselsystemen om te zorgen voor een brede dekking over de hele wereld en in alle sectoren. "We moedigen ook bijdragen aan die uitweiden over hoe dergelijke beoordelingen zijn gebruikt om besluitvormers en andere belanghebbenden te informeren bij het implementeren van transformatieve acties voor duurzame agrifoodsystemen", aldus de oproep.
De routekaart van de FAO, het IPCC en de klimaatadviesraad van de EU over de belasting op broeikasgasemissies van voedsel
De routekaart van de FAO die werd gepubliceerd tijdens de COP28 Klimaatconferentie in Dubai en heet Global Roadmap for Achieving Sustainable Development Goal 2 (SDG2) without Breaching the 1.5°C Threshold. De routekaart voorziet in een transformatie van agrovoedselsystemen van een netto-uitstoter naar een koolstof opnemer. Het roept op tot alternatieve productiemethoden en aangepaste consumptiepatronen (minder vlees, meer groenten, fruit, plantaardig vlees en zuivel). In het gedeelte van de FAO-website 'Enabling Healthy Diets for all' staat er over de FAO routekaart: "Verander voedselbelastingen en -subsidies om consumenten te stimuleren gezonde voeding te consumeren". De FAO schrijft ook: "Verander de voedselbelastingen en subsidies voor voedselproducenten (primaire productie en verwerkers) om de prikkels te verminderen om producten te produceren of te gebruiken die overconsumptief zijn, en om onderconsumptieve voedselproducten te bevorderen". In rijke landen wordt vlees en suiker teveel gegeten en groente/fruit te weinig. TAPP Coalitie stelt: "Het is bekend dat consumentenbelastingen en btw-tarieven zodanig kunnen worden gewijzigd dat overconsumptie van bijvoorbeeld vleesproducten wordt verminderd en de consumptie van groenten, fruit en plantaardig vlees en zuivelproducten wordt verhoogd, ook met directe subsidies, zonder dat de algemene prijzen voor voedsel stijgen en zonder dat dit ten koste gaat van lage inkomensgroepen". De routekaart schrijft: "Een hoge consumptie van voedingsmiddelen met een hoge BKG-voetafdruk op sommige locaties draagt onnodig bij aan de uitstoot van agrovoedingssystemen". Het is duidelijk dat de FAO verwijst naar vlees en zuivelproducten die 80% van de voedsel gerelateerde broeikasgasemissies veroorzaken in Europese diëten en consumptiepatronen in andere rijke landen. De routekaart van de FAO vraagt ook om veranderingen in de productie en consumptie van vlees, met een omschakeling naar meer kippenvlees. Volgens het derde IPCC-rapport (AR6III) worden "broeikasgasemissieheffingen op voedsel erkend als beleidsopties met een groot transformatiepotentieel ten aanzien van mitigatie-inspanningen, een positieve milieu effectiviteit en lage implementatiekosten". Deze aanbeveling wordt ook genoemd in het recente rapport van de EU-klimaatadviesraad EASBCC 18 januari 2023: "De adviesraad beveelt aan om uiterlijk in 2031 een of andere vorm van emissieprijsstelling in de landbouw- en landgebruikssector in te voeren." TAPP Coalitie steunt daarom het nieuwe EU rapport over een ETS systeem voor bijvoorbeeld slachterijen en zuivelfabrieken, dat 13 november 2023 is gepubliceerd.
