Opinie: maak gezond voedsel goedkoper
De btw op gezond voedsel verlagen zorgt voor gezondheidswinst en is goed voor de bestaanszekerheid van burgers met een krappe beurs. Dat moet de formerende partijen toch aanspreken.
Jeroom Remmers en Jaap Seidell 30 januari 2024, gepubliceerd in de Volkskrant,
Lastenverlichting. Dat is het beste middel om bestaanszekerheid te garanderen, vindt een ruime meerderheid van de Nederlanders. Van hen noemt 75 procent een lagere btw op essentiële producten, zoals gezond voedsel, de doeltreffendste maatregel om ervoor te zorgen dat we in deze dure tijden het hoofd boven water kunnen houden. Dat bleek uit een enquête van onderzoeksbureau Kantar in opdracht van De Telegraaf eind november.
Nu kan de Tweede Kamer bewijzen dat de zorgen van burgers wel degelijk bij haar in goede handen zijn, door bij de LNV-begroting een motie in te dienen die vraagt om zo snel mogelijk invoeren van 0 procent btw op gezond voedsel binnen de schijf van vijf en duurzaam voedsel met de hoogst scorende keurmerken.
De btw op gezond voedsel verlagen zorgt voor gezondheidswinst en is goed voor de bestaanszekerheid van burgers met een krappe beurs. Dat moet de formerende partijen toch aanspreken.
Supermarktenkoepel
Dit voorstel van september vorig jaar van de koepel van supermarkten CBL krijgt ook veel steun van gezondheids-, landbouw- en milieuorganisaties, die al jaren vragen om 0 procent btw op groente en fruit of andere gezonde of duurzame producten.
Dat moet de formerende partijen NSC, BBB, PVV en VVD toch ook aanspreken, want bestaanszekerheid is een topprioriteit en voor miljoenen Nederlanders is het leven te duur geworden. PVV wil 0 procent btw op alle voedsel, NSC en VVD willen niets bij de btw op voedsel veranderen en de BBB wil groente en fruit zonder btw. Een compromis zou zijn om alleen gezond voedsel en duurzaam voedsel met een topkeurmerk naar het btw-tarief van 0 procent te brengen.
Geen keus
Juist lage-inkomensgroepen zouden geholpen moeten worden met het relatief goedkoper maken van gezond voedsel. Zij leven nu al zo’n 25 jaar korter in goede gezondheid ten opzichte van hoge-inkomensgroepen. Omdat ongezond voedsel goedkoper is dan gezond voedsel, is er voor lage-inkomensgroepen vaak geen keus. Eigenlijk zou gezond voedsel eerder 20 procent in prijs moeten dalen, via gerichte prijssubsidies aan supermarkten of via huis-aan-huisverzendingen van maandelijkse ‘healthy food’-creditcards, te besteden bij winkels voor gezonde en duurzame voedselproducten.
Op deze manier kunnen we de torenhoge zorgkosten verlagen en de instroom van zieke mensen verminderen voor de al overbelaste zorgsector. Minder welvaartsziekten is ook goed nieuws voor de krappe arbeidsmarkt. Kortom: een no-brainer. Het wegvallen van ruim 2 miljard euro aan btw-inkomsten kan deels gedekt worden door een suikertaks die ook door NSC wordt bepleit, naast besparingen op zorgkosten.
Van tafel geveegd
Alle fiscaal-juridische tegenwerpingen tegen 0 procent btw op gezonde voeding zijn door het ‘Maatschappelijk akkoord 0 procent btw op groenten en fruit’ en door Fons Overwater, oud-voorzitter van het Register Belastingadviseurs, al van tafel geveegd. Diverse EU-landen hebben succesvol de btw op nul gezet voor gezonde producten en keurmerkvoedsel zoals biologisch of streekproducten.
Vrijwel alle Nederlanders zullen blij zijn als gezonde voeding uit de schijf van vijf minstens 9 procent goedkoper wordt, zoals groente, fruit, noten, vis, volkorenproducten (brood, pasta, rijst), water, koffie, thee, halfvolle melk, zoutarme vegaburgers, margarine, olijfolie, eieren en onbewerkt vlees. Bij onbewerkt vlees gaat het om vlees met een topkeurmerk en een milieuscore van minimaal 80 procent in de benchmark van Milieucentraal, zoals biologisch vlees of ‘Beter Leven 3 sterren’. Ook voedsel van buiten de schijf van vijf kan naar 0 procent btw, mits van een topkeurmerk, ook met een milieuscore van 80 procent.
En anders beperk je desnoods de categorie van 0 procent btw tot alleen gezond voedsel in de schijf van vijf met een topkeurmerk. Zo stimuleer je maximale winst voor gezondheid, milieu en toekomstperspectief voor onze boeren.
Als de politieke wil er is, hebben supermarkten het binnen een maand geregeld. Zodra het ict-technisch gefixt is en de schapkaarten en webshops zijn aangepast, kunnen supermarkten en ook de horeca gezonde en duurzame producten met 9 procent korting verkopen.
Over de auteurs
Jaap Seidell is hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit. Jeroom Remmers is directeur van TAPP Coalitie (zestig maatschappelijke organisaties en voedselbedrijven).
Dit is een ingezonden bijdrage, die niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de Volkskrant reflecteert.
