12 november 13 u : jongeren vragen Tweede Kamer om eerlijke vleesprijs
Op dinsdag 12 november vanaf 13 uur kwamen jongeren en studenten naar de Tweede Kamer om Kamerleden van de Commissie Financien te vragen om een eerlijke vleesprijs in te voeren, zoals gepleit door de TAPP Coalitie en zoals een meerderheid van de bevolking ook wil (63% van 19.000 AD lezers en 54-62% stemmers op regeringspartijen). Zie dit youtube filmpje voor meer info: https://www.facebook.com/Urgenda/videos/1250520385147249/?t=5
De jongeren vertegenwoordigen ruim 100.000 jongeren.
Ook de jongeren willen dat vlees iets duurder wordt en dat de btw op groenten, fruit, aardappelen en vleesvervangers van 9 naar 5% gaat. Onze boeren krijgen vanaf 2021 zo'n 600 miljoen euro per jaar aan extra subsidies voor klimaat, milieu, stikstof, natuur, dierenwelzijn en kringlooplandbouw en ca 4 miljoen Nederlanders met een laag inkomen, waaronder studenten, ouderen en mensen met een uitkering krijgen een compensatie, bijv. een hogere zorgtoeslag van 10 euro per maand. Dat levert in 2030 6 tot 7 Mton minder broeikasgassen op, twee keer zoveel klimaatwinst als alle gebouwen in 2030 van het aardgas afhalen zoals in het Klimaat Akkoord is vastgelegd.
En dat terwijl vlees vanaf 2021 dan 16 eurocent per ons duurder wordt en in 2030 34 eurocent, waardoor we 50% minder vlees gaan eten in 2030. Momenteel eten Nederlanders 50% meer vlees dan richtlijnen van de Schijf van Vijf, waardoor de zorgkosten hoog zijn en ziekterisico's toenemen: hart- en vaatziekten, darmkanker. diabetes II en overgewicht.
Een delegatie van jongeren organisaties die de TAPP Coalitie steunen heeft om 13 uur een brief overhandigd aan de Tweede Kamerleden om te vragen de eerlijke vleesprijs in te voeren vanaf 2021 of zo snel mogelijk daarna en op 14 november voor een motie te stemmen die het kabinet hierom verzoekt. Dit onder het motto 'Jongeren voor een eerlijke vleesprijs'. Organisaties die de Tapp Coalitie steunen of komen zijn onder andere:
- Stijn Warmenhoven (Youth 4 Climate; de eerste klimaat staker van Nederland die duizenden jongeren mee kreeg)
- Werner Schouten, voorzitter Jonge Klimaat Beweging, 65 jongeren organisaties met totaal 100.000 jongeren
Klimaat Energie Koepel (600 Young professionals bij diverse grote bedrijven en organisaties) - Putheani Kim, actief in Jongeren Milieu Aktief (JMA), dit is de jongeren organisatie van Milieudefensie
- Yanina Willet (Circular Farming Platform Wageningen)
- Britt Dragstra (voorzitter Studenten voor Morgen; ruim 30 lid organisaties in alle studenten steden)
- Ianthe Minnaert, Fridays for Future
- Aanwezig vanuit TAPP Coalitie:
- Armanda Govers (TAPP Coalitie)
- Jeroom Remmers (TAPP Coalitie)
Kamerleden die aanwezig waren
- Helma Lodders VVD
- Anne Mulder VVD (voorzitter)
- Pieter Omtzigt CDA
- Henk Nijboer PvdA
- Steven van Weyenberg D66
- Frank Futselaar SP
- Bart Snels, GroenLinks
- Gerrit Jan van Otterloo 50Plus
- Lammert van Raan PvdD
We overhandigden niet alleen een brief maar ook mooie fotogenieke CHEQUES met miljoenen euro’s, bijv. 600 miljoen euro per jaar voor boeren vanaf 2021. Zie ook beelden van deze CHEQUES op youtube van maandag 4 november in Nieuwspoort: : https://www.youtube.com/watch?v=3SWPNWH5h4o&feature=youtu.be
Emails kunnen gestuurd worden naar het Tweede Kamerlid van jouw politieke partij met de vraag om 14 november het voorstel voor een eerlijke vleesprijs, goed voor boer en het milieu, te steunen! Hierbij de Kamerleden: https://www.tweedekamer.nl/kamerleden_en_commissies/commissies/fin/samenstelling
Als je deze actie ook in de toekomst wilt steunen en een nieuwsbrief wilt ontvangen, maak dan een donatie over o.v.v. jouw email adres naar: bankrekening NL 52 ASNB 0706 8166 25 t.n.v.. True Animal Protein PC.
Dit is een stichting die de ANBI status krijgt. Zo kan ook in Europa gepleit worden voor een eerlijke vleesprijs.
Hierbij de tekst van de brief en het voorstel voor een eerlijke vleesprijs.
Dit voorstel is naast de jongeren organisaties ook gesteund door tientallen organisaties met ruim 1 miljoen leden als lid en door ruim 40 hoogleraren en andere opinieleiders, waaronder Jan Terlouw!
Ministerie van Financiën
t.a.v. Menno Snel, staatssecretaris
cc. Tweede Kamer, leden vaste commissies Financiën en LNV
cc. Minister Schouten, Ministerie LNV; Staatssecretaris Blokhuis, Ministerie VWS
5 november 2019
Geachte heer Snel,
Gisteren presenteerden wij in Nieuwspoort een voornemen voor een eerlijkere- hogere – vleesprijs en een lagere btw op groenten en fruit. Dit voorstel heeft de steun van een meerderheid van de bevolking, is gebleken uit zeer recent DVJ opinie onderzoek en een AD-lezerspoll van 19.000 Nederlanders (resp. 52 en 63% steun)[1]. Bij stemmers op regeringspartijen is het percentage volgens DVJ: 54-62 procent. Voorwaarde is dat de opbrengst van de hogere vleesprijs gebruikt wordt voor ondersteuning van onze boeren (opgaven stikstof, klimaat, kringlooplandbouw, natuur, dierenwelzijn), de btw op groenten en fruit omlaag gaat naar 5% en er ondersteuning komt voor lagere inkomens, zodat vleesconsumptie niet iets wordt voor alleen de rijken. Helpt u ons dit mooie plan tot realiteit te maken? In de bijlage lichten we de breed gesteunde voornemens nader toe.
Het plan wordt onderschreven door ruim veertig hoogleraren, economen, wetenschappers, ondernemers, opinieleiders en oud-politici, waaronder Jan Terlouw (zie bijlage 3). Dit voorstel sluit aan op het Urgenda voorstel ‘Minder vlees’[2] dat door tientallen organisaties met circa 1 miljoen leden is onderschreven in juni 2019, en wordt ook onderschreven door de volgende partijen:
1) Bij de TAPP Coalitie aangesloten partners, waaronder bedrijven, landbouworganisaties, zoals netwerk GRONDig (1000 melkveehouders), Vereniging Arts en Leefstijl (900 artsen en verpleegkundigen), Dierencoalitie (0,5 miljoen donateurs) en de Transitie Coalitie Voedsel
2) Milieudefensie (95.000 leden) en Urgenda
3) Jonge Klimaatbeweging (65 jongerenorganisaties die 100.000 jongeren vertegenwoordigen)
4) Klimaat en Energie Koepel (KEK; ruim 600 young professionals voor een duurzame toekomst)
5) Studenten voor Morgen (met 34 lid organisaties) in alle studentensteden).
Wij verzoeken u na te gaan of dit voornemen nog door de huidige regering opgepakt kan worden en voorbereidende werkzaamheden te starten zodat in 2021 of 2022 het voornemen in werking kan treden. Graag bespreken wij deze wens van de bevolking op uw ministerie 19 november.
Hoogachtend,
Prof. Pier Vellinga, voorzitter TAPP Coalitie,
Donald Pols, Directeur Milieudefensie,
Werner Schouten, voorzitter Jonge Klimaatbeweging,
Thomas Dekker, voorzitter Klimaat en Energie Koepel (KEK, jonge energie & klimaat professionals),
Britt Dragstra, voorzitter van Studenten voor Morgen
Bijlagen: toelichting voornemen eerlijke beprijzing, tabellen, ondertekenaars, literatuur
Klimaatverandering en achteruitgang van biodiversiteit vragen de maatschappij om een ingrijpende verandering van de landbouw. Deze wens is ook al uitgesproken door het kabinet in de Kringloopvisie van minister Schouten. De huidige boerenprotesten zouden een keerpunt kunnen zijn – een kans om de veehouderij in 10 jaar tijd om te vormen tot een bloeiende sector die gezond eten levert en in balans is met zijn omgeving.
Minder vlees en minder vee is daarbij onontkoombaar. De oproep vanuit recente IPPC rapporten en het Lancet rapport over landbouw, voedsel en klimaat vragen dat rijke landen waar nu ongezond veel vlees wordt gegeten hier het voortouw nemen. Ook het door LTO gesteunde Klimaatakkoord vraagt om 40% minder consumptie van vlees en meer eiwitrijke groenten. Ons voornemen laat zien hoe dat kan op een eerlijke manier en met behoud van boeren: door een eerlijkere prijs voor vlees te betalen en de meerkosten via een ‘virtueel’ Fonds Eerlijke Voedselprijzen terug te geven aan enerzijds alle Nederlanders en anderzijds aan onze boeren.
De boeren staan niet alleen voor de grote opgave om ons voedsel nog klimaat-, milieu-, natuur- en diervriendelijker te maken. Bijna zeventig procent van de Nederlanders is bereid meer te betalen en wil toe naar een eerlijkere vleesprijs (voor het milieu en de boer) (Kieskompas 2018).
Het is mogelijk binnen twee jaar een eerlijkere vleesprijs in te voeren. En als we echt samen de schouders eronder zetten om Nederland uit de stikstof impasse te trekken, kan dat nog sneller. De eerlijkere vleesprijs is een beleidsinstrument waarbij de externe kosten van het produceren van vlees door de consument betaald worden. Deze nieuwe verbruiksbelasting kan worden geïnd bij de supermarkt, horeca en slagerij/ poelier of bij de slachterij/importeur. Het rapport van CE Delft en CLM in onze opdracht ontwikkeld, heeft de voor- en nadelen van beiden opties uitgewerkt.
Per 100 gram kip, varkens- en rund/kalfsvlees is een eerlijke vleesprijs vastgesteld (respectievelijk € 0,20, €0,45 en €0,57) door CE Delft en CLM (CE Delft/Vergeer, 2019). In deze kostenraming zijn kosten voor emissies broeikasgassen, emissies van andere stoffen resulterend in milieuvervuiling (fijnstof, en stikstof (NH3 en NOx)), door landgebruik veroorzaakte impact op biodiversiteit en dierziekten meegenomen. Enkele andere kosten zoals dierenwelzijn, gezondheidsschade, watervervuiling, geluidhinder, stank en andere effecten zoals verdroging, uitputting van de bodem of antibiotica- resistentie, zijn (nog) niet meegenomen, hoewel deze wel een nadelig maatschappelijk effect hebben.
Een stapsgewijze invoering en een driejaarlijkse evaluatie geeft de mogelijkheid verder te rekenen en landbouwsector en consumenten de mogelijkheid te wennen aan de nieuwe prijzen en tijd om zich aan te passen.
Het voorstel levert jaarlijks ruim 1 miljard euro op en naar verwachting 4,2 miljoen ton CO2 reductie in 2030 (uitgedrukt in CO2 equivalent, waarvan 2,7 miljoen ton in Nederland). Naar verwachting daalt de totale vleesconsumptie aanzienlijk, conform doelen Schijf van Vijf en Klimaatakkoord. Van deze 1 miljard wordt 600 miljoen euro teruggesluisd naar verduurzamingsmaatregelen in de landbouw.
Om te voorkomen dat de veranderde vleesprijs de inkomensverschillen tussen huishoudens vergroot, is het voorstel om de resterende opbrengst terug te sluizen om huishoudens te compenseren voor de stijgende voedselkosten en zo een breed maatschappelijk draagvlak te realiseren. Het rapport voorziet verschillende manieren om de koopkracht te compenseren: door gerichte compensatie van huishoudens met een laag inkomen of door de verhoging van de zorgtoeslag voor 4 of 5 miljoen mensen met bijvoorbeeld 120 euro per jaar (1 gratis maand zorgverzekering). De derde optie is om het BTW tarief voor groente en fruit te verlagen. Zo wordt niet alleen de koopkracht gecompenseerd, maar ook duurzaam en gezond gedrag gestimuleerd. Wij adviseren dit laatste in een (meng)vorm van compensatie voor 40-60% van de laagste inkomens. De groep die het financieel het moeilijkst heeft, gaat er dan netto iets op vooruit.
We vragen nu de politiek om dit plan te steunen waar bedrijven, landbouw-, milieu-, en dierenbeschermers, artsen en wetenschappers bijna een jaar aan werkten. In november kan een Kamermeerderheid besluiten vanaf 1-1-2021 of zo snel mogelijk daarna (nieuwe regering, verkiezingsprogramma’s) in te voeren:
1. Een pakket van 450- 600 miljoen euro per jaar aan subsidies voor boeren voor milieu-, natuur-, klimaat- en diervriendelijke maatregelen.
2. Onderdeel hiervan is dat elk jaar tot 2030 – op vrijwillige basis- een deel van de dierrechten wordt opgekocht. Dit kost volgens CLM jaarlijks 150 miljoen euro. Daarnaast geven we melkveehouders meer subsidie naarmate koeien meer uren in de wei staan waardoor stikstofemissies fors dalen. Ook andere subsidies helpen emissies te verlagen. Veehouders ontvangen jaarlijks ca. 20-50.000 euro.
3. De BTW op groenten, fruit, aardappelen en vleesvervangers gaat van 9% naar 5%, net als vier andere EU-landen, om consumptie en productie van gezond eten te stimuleren.
4. We betalen dit alles met een eerlijke vleesprijs zoals hierboven omschreven.
We hopen dat de politiek keuzes maken die goed zijn voor Nederland, onze boeren, het klimaat, milieu, natuur, dierenwelzijn en volksgezondheid. Er ligt een goed doordacht plan wat juridisch uitvoerbaar is. Nederland kan hiermee het eerste land ter wereld zijn met een eerlijke vleesprijs, een nieuw exportproduct waar we trots op mogen zijn.
45 Ondertekenaars artikel 31-10-2019 in ESB (zie https://esb.nu/blog en fd.nl: https://fd.nl/opinie/1322761/nederland-moet-snel-een-extra-belasting-op-vlees-invoeren
Jeroom Remmers Rens van Tilburg Pier Vellinga Jeroen van den Bergh Jacqueline Cramer Edith Feskens Willem Lageweg, Peter Haring • Blog ESB (www.esb.nu) 1-11-2019
Eerlijke vleesprijs inclusief milieukosten hard nodig, voor onze boeren en gezondheid
Wereldwijd en ook in Nederland neemt de vraag naar vlees toe, met de bijbehorende uitstoot van broeikasgassen, terwijl een forse daling nodig is om de klimaatdoelstellingen te behalen. Twaalf procent van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland (22,8 Mton CO2-eq) is momenteel toe te schrijven aan de veehouderij (PBL/CLO, 2019).
Rijke landen met een vleesconsumptie hoger dan de gezondheidsrichtlijnen, moeten daarom het voortouw nemen om de vleesconsumptie te verlagen. Dit is de strekking van de recente IPCC rapporten (IPCC, 2019) en het Eat/Lancet rapport (Lancet, 2019) over landbouw, voedsel en klimaat. Ook het door LTO gesteunde Klimaatakkoord (2019) vraagt om 40 procent minder consumptie van vlees en een voedingspatroon met meer groenten. Het verhogen van de prijs die consumenten betalen voor vlees is een van de meer effectieve manieren om dat te bereiken, zoals bij de accijns op tabak is gebleken. Een eerlijke prijs is nodig omdat veel mensen zeggen dat ze minder vlees willen eten, daar niet in slagen, en het helpt tevens degenen die minder gemotiveerd zijn hun gedrag te veranderen. Een prijs vermijdt ‘freerider gedrag’ en zorgt ervoor dat veel consumenten hun vleesconsumptie verlagen.
Lekker eten gaat tegenwoordig steeds meer samen met gezond eten en onze aandacht voor het milieu. Bijna zeventig procent van de Nederlanders wil toe naar een eerlijkere vleesprijs voor het milieu en de boer, blijkt uit een steekproef onder 4.730 personen (Kieskompas 2018). De beste vertaling van deze wens is om die meerkosten via een ‘virtueel’ Fonds Eerlijke Voedselprijs” terug te geven aan enerzijds de bevolking en anderzijds aan onze boeren. Vlees, eieren en zuivel worden door de ‘terugsluis’ dan klimaat-, natuur- en diervriendelijker gemaakt.
Daarnaast zijn er ook economische argumenten voor het verhogen van de prijs van vlees in de supermarkt en horeca. De maatschappelijke kosten per 100 gram kip, varkens- en rund/kalfsvlees bedragen respectievelijk € 0,20, €0,45 en €0,57. Dit is vastgesteld in een nieuwe studie van CE Delft en CLM (CE Delft/Vergeer, 2019) in opdracht van de TAPP Coalitie (True Animal Protein Price Coalition), een nieuwe organisatie die zich inzet voor een ‘true price’ voor vlees en andere dierlijke producten. Deze maatschappelijke kosten zijn nu nog niet verwerkt in de prijs van vlees, waardoor de consumptie hoger is dan maatschappelijk optimaal. In deze kostenraming zijn naast de kosten voor de uitstoot van broeikasgassen ook de kosten van andere stoffen die resulteren in milieuvervuiling (zoals fijnstof, en stikstof (NH3 en NOx)), de impact van landgebruik op de biodiversiteit en dierziekten meegenomen. Er is gerekend met een tarief van 90 euro per ton CO2 equivalent. Gezondheid als extern effect is nog niet meegenomen. Netto positieve welvaartseffecten bedragen volgens CE Delft 791 miljoen euro per jaar in 2030.
Voorstel
Gezien deze maatschappelijke wens en economische argumenten stellen wij voor om een eerlijke vleesprijs, in de vorm van een verbruiksbelasting op vlees, geleidelijk in te voeren, en tegelijk de btw op groenten, fruit en vleesvervangers met 4 procent te verlagen. Het tarief voor kip, varkensvlees en rundvlees wordt gedifferentieerd op basis van de externe milieukosten (CE Delft, 2018). Vlees wordt dan bij invoering circa 20 eurocent per ons duurder. Een geleidelijke invoering – een prijsstijging met 1 tot 3 procent per jaar - geeft de landbouwsector en consumenten de mogelijkheid om te wennen aan de nieuwe prijzen. Hieronder de tabel die het tarief van de verbruiksbelasting per 100 gram vlees tussen 2021 en 2030 inzichtelijk maakt.
In 2030 zijn alle milieukosten voor o.a. CO2 in de vleesprijs opgenomen. Dan zal de prijs van vlees met ons voorstel circa 30 procent hoger liggen dan nu. Hierdoor zal de vleesconsumptie volgens de berekeningen van CE Delft dalen van 45,3 kg per persoon in 2019 tot 23,1 kg per persoon in 2030 (waarvan 9,3 kg varkensvlees, 2,5 kg rund- en kalfsvlees en 11,3 kg kippenvlees). Dat is een daling van ongeveer 50 procent. Verder zal het voorstel volgens CE Delft een emissiereductie opleveren van 4,2 miljoen ton CO2-equivalenten, waarvan 2,7 in Nederland. Het RIVM publiceerde onlangs de resultaten van een vergelijkbaar scenario (Biesbroek, 2019).
Compensatie huishoudens
De bedoeling van de eerlijke vleesprijs is niet om de inkomensverschillen tussen huishoudens te vergroten, maar dit kan wel een bijwerking zijn. Daarom kan een gedeelte van de opbrengsten worden teruggesluisd om huishoudens te compenseren voor de stijgende voedselkosten en zo een breed maatschappelijk draagvlak te realiseren. De koopkracht kan gecompenseerd worden door gerichte compensatie van huishoudens met een laag inkomen via belastingen of toeslagen.
Door tegelijkertijd met de verbruiksbelasting op vlees tevens het BTW tarief voor groente en fruit te verlagen van 9 naar het EU-minimum van 5 procent (ook gefinancierd via de opbrengst van de ‘eerlijke vleesprijs’, wordt niet alleen de koopkracht deels gecompenseerd, maar wordt ook duurzaam en gezond gedrag gestimuleerd. Wij adviseren dit, samen met een (meng)vorm van compensatie voor 40-60 procent van de laagste inkomens. Deze groep gaat er dan netto iets op vooruit: bij 45 kg vleesconsumptie gemiddeld per persoon per jaar en een tarief van 20 eurocent per ons, stijgen de lasten met 90 euro per jaar. Een compensatie van 120 euro per jaar - bijvoorbeeld een hogere zorgtoeslag van 10 euro per maand voor 5 miljoen Nederlanders - is een netto voordeel.
Compensatie boeren
De eerlijke vleesprijs kan naast het compenseren van de lage inkomens gebruikt worden voor verschillende maatregelen die consumenten en boeren ondersteunen. Wij stellen voor om een deel van het geld te besteden aan een pakket van 450- 600 miljoen euro per jaar aan subsidies voor boeren voor milieu-, natuur-, klimaat- en diervriendelijke maatregelen uit het Fonds Eerlijke Voedselprijs. Onder-deel hiervan is dat elk jaar tot 2030 op vrijwillige basis 1% van de dierrechten wordt opgekocht. Als gevolg hiervan zal er meer stikstofruimte zijn en kan er weer gebouwd worden. Een subsidie voor koeien die langer in de wei lopen, helpt hierbij ook. Deze maatregel is samen met boeren opgesteld.
Uitvoering
Het is mogelijk binnen twee jaar een eerlijkere vleesprijs in te voeren. Dit kan als we de politieke woordvoerders ervan overtuigen dat dit plan een heel aantal acute problemen -en wat oudere voornemens in het Regeerakkoord- oplost. De eerlijkere vleesprijs is een beleidsinstrument waarbij de externe kosten van vleesproductie door de consument betaald worden. Deze nieuwe verbruiksbelasting kan worden geïnd bij de supermarkt, horeca en slagerij of bij de slachterij/importeur en levert jaarlijks stabiel ruim 1 miljard euro op. De uitvoering is een uitdaging, maar is juridisch en uitvoeringstechnisch mogelijk, blijkt (Tapp Coalitie, 2019).
Oproep
Politieke partijen moeten nu keuzes maken die goed zijn voor Nederland, onze boeren, het klimaat, milieu, natuur, dierenwelzijn en volksgezondheid en lagere zorgkosten (Remmers, 1996, CE Delft, 2012, PBL, 2016). Een eerlijke prijs voor vlees is hier een onderdeel van. Het voornemen hiertoe is een efficiënte manier om de klimaatdoelen te behalen (PBL, 2008) en zal de zorgkosten verlagen (Kooreman, 2013, Springmann 2018, Biesbroek 2019). Er ligt een goed doordacht, uitvoerbaar, breed gesteund plan (zie Tapp Coalitie, 2019, CE/CLM, 2013). Uit nieuw opinieonderzoek blijkt dat de meerderheid van de bevolking dit plan steunt, waarvan 54-63% van de stemmers op regeringspartijen. Nederland kan zo het eerste land ter wereld zijn met een eerlijke vleesprijs (FAIRR, 2018).
Naam Ondertekenaar, Onderwerp, Instelling
Dr. Jan Terlouw Duurzame economie, Natuurkundige, politicus (D66, oud- minister Economische Zaken), auteur
Prof. Dr. Jacqueline Cramer Duurzame innovatie, ondernemen, Universiteit Utrecht; Oud minister VROM 2007-2010
Prof. Pier Vellinga Klimaat, VU, WUR
Prof. Jaap Seidell Gezondheid en Voeding, VU
ir. Jeroom Remmers Voeding, klimaat; Directeur TAPP Coalitie
Prof. Dr. Daan Van Soest Milieu-economie, Tilburg University
Dr. Sander Biesbroek Onderzoeker Voeding en Duurzaamheid, afdeling Humane Voeding en Gezondheid, Wageningen Universiteit
Prof. Rick van der Ploeg Economie, VU, oud-staatssecretaris Cultuur en Media (1998-2002)
Prof. Mr. Willem Bruil Agrarisch recht, Rijksuniversiteit Groningen, Bijzonder hoogleraar agrarisch recht
Prof. Arjo Klamer (Culturele) Economie, Erasmus Universiteit
Dr. Mark Sanders Economics of Transition and Sustainability, Univeriteit Utrecht, Utrecht School of Economics
Dr. Wilma Waterlander Public Health, Amsterdam UMC, locatie AMC, Public Health
Drs. Tamara De Weijer Arts, voorzitter Vereniging Arts en Leefstijl
Drs. Nupur Kohli Arts en adviseur gezondheidszorg, Gloal Shaper, World Economic Forum
Prof. Ingeborg Brouwer Voeding en gezondheid, VU Amsterdam, Gezondheidswetenschappen
Drs. Volkert Engelsman Duurzaam ondernemen, CEO Eosta
Ruud Koornstra Duurzaam ondernemen, Nationaal Energiecommissaris
Drs. Thomas Peutz Klimaat; Climate Outreach; initiatiefnemer Klimaattafel Sociëteit de Witte
Prof. Ekko van Ierland Milieu-economie, Universiteit Wageningen, Milieu-economie en Natuurlijke Hulpbronnen
Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans Transities, economie, Erasmus Universiteit
Prof. Dr. Peter Kooreman Gezondheidseconomie, Tilburg University
Prof. (em), Arnold Heertje Economie, Universiteit van Amsterdam
Prof (em). Cees Withagen Milieu-economie, VU
Prof. Jeroen van den Bergh Economie klimaat en hulpbronnen, VU
Mr. Herman Mulder True Pricing, Diverse functies
Drs. Cees van de Guchte Waterbeheer, Directeur Deltares, Global Agendas & International Org.
Prof. Dr. Hans Vedder Economic Law, RUG
Prof. Karien Stronks Public Health, Amsterdam UMC, locatie AMC
Drs. Karine van 't Land Public Health, Amsterdam UMC, Public Health
Prof. Dr. Jessica Kiefte-de Jong Population Health with emphasis on lifestyle, LUMC (Department of Public Health and Primary Care/LUMC Campus Den Haag)
Dr. RS Kuipers, MD PharmD Cardiologie, farmacologie, (persoonlijke titel)
MsC Lotte van den Bosch Voeding, klimaat, milieu, TAPP Coalitie beleidsmedewerker
Drs. Rens van Tilburg Directeur Sustainable Finance Lab, verbonden aan de Universiteit Utrecht
Drs. Maurits Groen Duurzaam ondernemen, CEO MGMC
MsC Willem Blom Impact investment & Internet ondernemen, CEO Plantbase
Drs. Peter Haring Gezondheidseconomie, TAPP Coalitie bestuurslid
Willem Lageweg Voeding, Kwartiermaker Transitie Coalitie Voedsel
Prof. Irene van Staveren Pluralist Development Economics
Prof. Dr. Dirk Bezemer Economie en Bedrijfskunde, Rijksuniversiteit Groningen, Economie en Bedrijfskunde
MsC Donald Pols Klimaat, directeur Milieudefensie
Drs. Marleen Janssen Groesbeek Sustainable Finance, Avans Hogeschool, Sustainble Finance & Accounting
Prof. Dr. Dirk Schoenmaker Finance and Accounting, Erasmus Universiteit, Professor of Banking and Finance at RSM
Mr. Ruben van Zwieten Geloof, verantwoord ondernemen, Predikant/ondernemer/Zingeving Zuidas
Urgenda
Literatuur
Biesbroek/RIVM (2019), Healthy and Sustainable Diets. Finding co-benefits and trade-offs for the Netherlands. Te vinden op https://www.researchgate.net/publication/334966138_Healthy_and_Sustainable_Diets_-_Finding_co-benefits_and_trade-offs_for_the_Netherlands
CE/CLM (2003) De klant betaalt mee. Financiering van de transitie naar een duurzame landbouw. Te vinden op Https://www.clm.nl/uploads/pdf/564-klant_betaalt_mee-web.pdf
CE Delft (2012) Milieueffecten verbeteropties Nederlandse eiwitbronnen. Te vinden op https://www.natuurenmilieu.nl/wpcontent/uploads/2015/10/120909_ce_delft_2822_milieueffecten_verbeteropties_nederlandse_eiwitconsumptie_def.pdf
CE Delft (2018) De echte prijs van vlees. Te vinden op https://www.ce.nl/publicaties/2091/de-echte-prijs-van-vlees
CE Delft, Vergeer/CLM (2019) Duurzaamheidsbijdrage vlees. https://www.ce.nl/publicaties/2375/duurzaamheidsbijdrage-vlees
FAIRR (2018) The livestock levy report. https://tappcoalitie.nl/nieuws/8444/vleestax-onvermijdelijk-binnen-5-jaar-denken-grote-beleggers
IPCC (2019) Minder vlees en duurzamer voedsel zijn vereisten als we de opwarming van de aarde willen beperken. Te vinden op https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/minder-vlees-en-duurzamer-voedsel-zijn-vereisten-als-we-de-opwarming-van-de-aarde-willen-beperken~bded95d8/
Kieskompas (2018), Achtergrond opiniepeiling vleesconsumptie verminderen, milieuschade beprijzen. https://www.tappcoalitie.nl/nieuws/8394/voorbeeld-nieuwsbericht
Klimaatakkoord (2019) Hoofdstuk landbouw. https://www.klimaatakkoord.nl/documenten/publicaties/2019/06/28/klimaatakkoord
Kooreman (2013) Belastend vlees en vlees belasting. ESB. https://esb.nu/esb/20011634/belastend-vlees-en-vleesbelasting.
Lancet (2019) EAT-Lancet Commission on Food, Planet and Health Report. https://tappcoalitie.nl/nieuws/9258/wetenschappers-in-the-lancet--overleven-op-aarde-lukt-alleen-met-dieet-met-minder-vlees-en-zuivel
PBL (2008) Vleesheffing wereldwijd relatief tot 2050 goedkoopste klimaatinstrument. Te vinden op http://www.pbl.nl/publicaties/2008/Vleesconsumptie-en-klimaatbeleid
PBL, 2016, Belastingverschuiving: meer vergroening en minder complexiteit. http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2016-belastingverschuiving-meer-vergroening-en-minder-complexiteit_1737.pdf
PBL, 2019. Broeikasgasemissies door landbouwproductie en voedsel-consumptie. Planbureau voor de leefomgeving (PBL); CLO Compendium voor de leefomgeving, Emissie broeikasgassen 1990-2018 https://www.pbl.nl/publicaties/broeikasgasemissies-door-landbouwproductie-en-voedselconsumptie.
[2] https://www.urgenda.nl/wp-content/uploads/190529-Urgenda-maatregel-minder-vlees.pdf
