TAPP Coalitie reactie op stikstofplan kabinet 25 november 2022
TAPP Coalitie steunt de 25 november gepresenteerde kabinetsplannen voor stikstof en het landelijk gebied op hoofdlijnen, waaronder ook een onderzoek naar beprijzing van stikstof emissies, dat in het eerste kwartaal van 2023 zal plaatsvinden. De TAPP Coalitie, die diverse landbouw-, voedsel- en milieuorganisaties vertegenwoordigt (0,6 miljoen mensen) heeft het kabinet aangeboden om mee te onderhandelen in het Landbouw Akkoord.
Het kabinet wil pas na de publicatie van het Landbouw Akkoord plannen presenteren voor het voedselbeleid en invulling van de eiwittransitie. Hieruit leiden wij af dat voedselbeleid ook een belangrijk agendapunt is voor het Landbouw Akkoord, waarbij de TAPP Coalitie expertise kan inbrengen. Denk hierbij aan eerlijke, hogere vlees- en zuivelprijzen en lagere prijzen voor gezond en duurzaam voedsel. Een ‘akkoord’ komt er wat TAPP betreft alleen als het daadwerkelijk positieve maatregelen voor de blijvers in de veehouderij oplevert, die via beprijzing van vlees en zuivel gefinancierd worden door consument en retail.
TAPP Coalitie is blij dat het kabinet bij het onderzoek voor beprijzing van stikstof emissies de ervaringen mee wil nemen van de Commissie normeren en beprijzen, die in 2021 een rapport uitbracht waarin naast een heffing op ammoniak emissies in de landbouw ook de variant is onderzocht van een stikstof/milieu-heffing op zuivel en vlees, producten waarbij veel stikstof- en broeikasgasemissies vrijkomen, die dan een prijs krijgen. In die zin kan ook de consument meebetalen aan de milieukosten in de veehouderij. In het Regeerakkoord is afgesproken: “We onderzoeken op welke wijze een bijdrage van de consument aan de verduurzaming van de landbouw vormgegeven zou kunnen worden”. Door een mogelijke stikstof- of milieu-heffing per kg vlees en zuivel te onderzoeken, en na te gaan hoe deze meerprijs ingezet kan worden voor verduurzaming van de landbouw, kan de regering de afspraak uit het regeerakkoord nakomen, waarbij ook de niet-vrijblijvende bijdrage van ketenpartijen geleverd kan worden via de heffing die afgedragen wordt door supermarkten en food services (deels ook door consumenten). In opdracht van TAPP Coalitie heeft CE Delft een voorstel ontwikkeld hiervoor in het rapport ‘Duurzaamheidsbijdrage vlees’.
TAPP Coalitie is niet blij dat de regering de belofte aan de Tweede Kamer verbreekt om – zoals beloofd bij de LNV Rijksbegroting 2023 - de Kamer in 2022 te informeren over de aanpak van de voedsel strategie. Piet Adema stelde op 25 november in een brief aan de Kamer dit pas te doen in het tweede kwartaal van 2023, nadat het Landbouw Akkoord is gepubliceerd. Hierdoor gaat een half jaar verloren in beleidsvoorbereidingen met het risico van uitstel of afstel, terwijl voedselbeleid ook urgent is en misschien niet past in een Landbouw Akkoord naar aanleiding van de stikstof crisis. De ACM, het advies van Remkes, en tal van organisaties zoals TAPP Coalitie vragen juist een regierol van de overheid in het vormgeven van voedselbeleid, via financiële instrumenten om duurzaam voedsel goedkoper te maken en niet-duurzaam voedsel duurder. Daar is geen Landbouw Akkoord voor nodig, maar een voorstel van het kabinet, om adviezen uit te voeren. In de landelijke voedsel strategie, die de regering 29 maart 2022 publiceerde, gaat het onder meer over een verschuiving van consumptie van dierlijke naar plantaardige eiwitten, vermindering van de totale eiwitconsumptie, het transparant maken van de duurzaamheid van het voedselaanbod en het vergroten van het duurzaam voedselaanbod voor consumenten. Dit is kenbaar gemaakt in een brief aan de Tweede Kamer (kamerstuk 31532, nr. 271).
