Lustrum Congres TAPP groot succes - steun Ministerie LNV & partners
Het Lustrum Congres van TAPP Coalitie van 29 mei was een groot succes. De interesse voor een eerlijke prijs voor vlees en zuivel en het goedkoper maken van gezond en duurzaam voedsel, was groot. Dit bleek uit de circa 120 aanwezigen en de steun die van alle kanten uitgesproken werd.
Foodlog schreef er een groot artikel over. Ook vakblad de Boerderij schreef 5 juni een artikel over een door TAPP Coalitie georganiseerde enquete onder veehouders die op het Lustrum werd gepresenteerd en over de speech van Directeur-Generaal Agro van het ministerie van LNV, die Minister Piet Adema verving. Hier zijn de powerpoint presentaties te vinden van achtereenvolgens Jeroom Remmers (inleiding en enquete veehouders), Alex Datema, Anita Scholte op Reimer (AH) en Pauline Rosenberg (Vermaat). Ook Claire van den Broek, directeur van True Price, gaf een presentatie met een zeer inspirerende key note speech. Jeroom Remmers liet ter inleiding een paar video's zien over het beprijzings- en beloningsplan uit 2019 van TAPP Coalitie (2.15 minuten), het voorstel voor het opnemen van gezondheidskosten in de prijs van vlees (1.34 minuut) enkele wapenfeiten door de jaren heen (4 minuten) en een video over de impact van de EU-voorstellen (55 sec).
Rapport Wetenschappelijke Instituten VVD, CU, PvdD, GroenLinks
Willem Branten van TAPP Coalitie presenteerde een inspirerend nieuw rapport met artikelen van vier wetenschappelijke instituten van politieke partijen van VVD, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en GroenLinks. In de bijdrages presenteerden de wetenschappelijke instituten hun visie over de toekomst van de Nederlandse landbouw en hoe beprijzing van vervuilende voeding en landbouw en het belonen van boeren of consumenten kan bijdragen aan een betere landbouw. De samenvatting van het rapport kunt u lezen op onze website. Na de presentatie overhandigde Willem Branten het rapport aan Jan Willem Beaujean, Directeur-Generaal Agri van het Ministerie van LNV.
Commitment van Ministerie LNV voor beprijzen en belonen bij eiwitransitie, waardering voor TAPP
Jan Willem Beaujean, Directeur-Agri van het Ministerie van LNV gaf in een bevlogen speech volledig commitment aan 'belonen en beprijzen' in de eiwittransitie, noemde dit onomkeerbaar en liet weten dat een nieuwe LVVN minister en een nieuw kabinet meegenomen zullen worden hierin. Hij gaf toe dat er in het concept-landbouw akkoord inderdaad een zin stond waarin een consumentenheffing op voedsel genoemd is ter financiering van steun aan boeren (zo'n 600 miljoen euro per jaar voor ecosysteemdienst betalingen). Hij feliciteerde TAPP Coalitie met de behaalde resultaten in de afgelopen vijf jaar.
73 partner organisaties voor TAPP
Toen TAPP Coalitie in 2019 statutair werd opgericht en in November in Nieuwspoort haar debuut maakte, had TAPP Coalitie ruim 20 partner organisaties. Inmiddels is de coalitie gegroeid naar 73 partner organisaties, die samen 1,6 miljoen Nederlanders en zo'n 1000 bedrijven vertegenwoordigen via MVO-Nederland, en zo'n 1500 boeren via o.a. Netwerk Grondig, Caring Farmers en BD-boeren. Bekende voedsel bedrijven die partner zijn, zijn onder meer Beyond Meat, Vivera, Oatly, Hutten, Vermaat en Kipster. Maar ook diverse jongeren organisaties zijn aangesloten bij TAPP Coalitie, waaronder de Jonge Klimaatbeweging. Ter gelegenheid van het Lustrum Congres besloten cateraar Vermaat en maaltijdverstrekker Ekomenu (die met true pricing werken) partner te worden van TAPP Coalitie. Tijdens en na het congres besloten ook diverse mensen donateur te worden om TAPP Coalitie ook persoonlijk te steunen met een maandelijkse bijdrage. Wilt u ook partner of donateur worden, ga dan even naar deze QR code of kijk hier.
Oprichter en directeur Jeroom Remmers liep de grote successen van de afgelopen vijf jaar na, waarin het taboe op beprijzen van vlees werd omgezet in een hoge plek op de politieke agenda met diverse onderzoeken die ministeries ernaar lieten uitvoeren. In het EU parlement werkte TAPP aan een 84% meerderheid voor een 0% btw op groente en fruit en het hoogste btw tarief voor voedsel met een negatieve impact op groente en fruit. TAPP presenteerde nieuwe rapporten die door de mondiale pers opgepakt werden en ook bij vier VN klimaatconferenties steeds meer aandacht kregen. In deze video is dit alles terug te zien.
Meerderheid veehouders voor btw verhoging vlees en zuivel - voor beter dierenwelzijn
Jeroom Remmers, directeur van TAPP Coalitie, presenteerde een representatief onderzoek onder bijna 400 Nederlandse veehouders, uitgevoerd door Prosu. De enquete ging over over (on)eerlijke prijzen en een beter verdienmodel via overheidsingrijpen. Hieruit bleek onder meer dat 53% voorstander is van een hoog BTW-tarief op vlees/zuivel/eieren, als de opbrengsten worden gebruikt voor verbeteringen op het gebied van dierenwelzijn (vergelijkbaar met het Duitse plan voor dierwelzijnsverbeteringen in met name stallen). Boeren organisaties die aangesloten zijn bij TAPP Coalitie, zoals Caring Farmers, melkveehouders Netwerk Grondig en Transitie Coalitie Voedsel op mochten reageren op de enquete resultaten, samen met een reactie van de voorzitter van het GroenBoerenPlan. In deze video is hun inbreng terug te zien.
Hanneke van Ormondt, coordinator Caring Farmers:
“Ja wij zijn ondersteuner van de TAPP Coalitie vanaf het eerste uur, wij staan echt voor een heel ander landbouwsysteem dat opereert binnen de ecologische grenzen, en dat betekent toch echt een landbouw- en voedselsysteem met veel minder dieren erin, en met een flinke eiwittransitie.” “Zo’n eerlijke vleesprijs is daar een ontzettend belangrijke tool in, en ik denk ook voor boeren een belangrijke”.
Diana Saaman – voorzitter melkveehouders Netwerk Grondig:
“Er is toch een soort tweedeling als het gaat om de agrarische sector van Nederland, de intensieve, en de extensieve, en … de intensieve veehouderij wint tot nu toe helaas altijd door hun banden met de agribusiness, door een LTO die die belangen ook behartigt, en de extensieve boeren, zowel de veehouders als de akkerbouwers, trekken altijd aan het kortste eind.”
Paneldiscussie met Consumentenbond, Rabobank, MVO-Nederland en prof. Seidell (VU)
In het volgende programma onderdeel kwamen vier sprekers aan het woord, die in deze video zijn terug te zien. Alex Datema, directeur Food & Agri van de Rabobank zegde als key note speaker net als de DG-Agro van het LNV ministerie steun toe voor 'belonen en beprijzen' in landbouw- en voedselketens. Hij noemt deze systeemverandering 'true value', waarbij duurzaam voedsel een iets hogere, eerlijke prijs krijgt, maar waarbij duurzaam voedsel wel goedkoper is dan niet-duurzaam voedsel. Professor Jaap Seidell, steunde als key note speaker ook het het goedkoper maken van gezond voedsel en het beprijzen van vlees, maar hij deed een oproep breder te kijken en al heel jong op scholen kinderen op te voeden over alles rondom landbouw en voedsel. Daar horen ook gratis gezonde schoolmaaltijden bij. De directeur van de Consumentenbond ziet zeker ook het nut van prijsaanpassingen rondom voedsel. Ze verwacht dat een Consumentenpanel binnenkort hierover ook adviezen zal doen aan de regering. Siri de Vrijer van MVO-Nederland, steunde in hetzelfde panel ook de grote lijn van beprijzen en belonen in de agri-food sector. True pricing is een van de prioriteiten.
Alex Datema, Rabobank, directeur Food & Agri
“Het economische systeem stuurt nu zo dat de beste strategie voor veehouders is om te intensiveren. Als je dat anders wil, moet je het systeem veranderen. Dit hebben wij ‘true value’ genoemd, maar eigenlijk is dat waar het gesprek vanmiddag ook over gaat. Je kan het true pricing noemen, belonen en beprijzen of heffingen opleggen. Maar als je een continue drive naar duurzaamheid wilt in de land- en tuinbouw sector, een continue incentive hoe een bedrijf kan verduurzamen, dan moet je zorgen dat die verduurzaming meer geld oplevert”.
“De producten die goed zijn geproduceerd, dus met weinig impact op het milieu, die goed zijn voor de gezondheid en goed zijn voor de natuur, die moeten een goede prijs hebben in de winkel … en die moeten goedkoper zijn dan de producten die niet goed geproduceerd zijn, die een grotere impact hebben op het milieu, grotere negatieve impact hebben op onze gezondheid, en dat is een systeemverandering”.
Jaap Seidell – hoogleraar voeding en gezondheid, VU
“Waar ik mij eigenlijk meer zorgen om maak: is het genoeg, is een prijsprikkel genoeg, mijn onderzoek, de afgelopen 15 jaar zo ongeveer, doen wij in gezinnen met een laag inkomen, weinig tijd, weinig kennis, weinig vaardigheden, en gaat zo’n prijsprikkel dan helpen? Eigenlijk wat horen we in die gezinnen is van als je voedsel duurder maakt dan hebben we het nog moeilijker, vlees wordt elitair, dat soort sentimenten hoor je natuurlijk veel. Dat zouden we kunnen compenseren door naast een prijsprikkel ook BTW naar nul procent kunnen maken … [maar] ik denk dat we meer moeten doen. We moeten en die prijsprikkel zien in een groter geheel waarbij we mensen in staat stellen die transitie te maken en ook die lage inkomens, mensen met weinig tijd, kennis, vaardigheden, om die mee te nemen. Kijk daarom ook naar subsidies … voor gezonde schoollunches.”
Sandra Molenaar – Directeur Consumentenbond:
“Uit kwantitatieve cijfers komt echt wel [naar voren] dat ongeveer driekwart zegt ‘we zijn voorstander van meer dierenwelzijn en willen eigenlijk een duurzamere keuze maken’, maar mensen zitten echt met de handen in het haar, eigenlijk precies wat [Jaap Seidell] ook zegt. Niemand wil een dier eten dat ongelofelijk gekweld is. … Wat consumenten wel zeiden in ons eerdere kwalitatieve onderzoek is ‘sommige keuzes moet je ons gewoon niet meer voorleggen, wij zijn niet in staat om daar nee tegen te zeggen.”
“Wij krijgen vaak de vraag: wil de consument meer betalen? … dus hebben we anderhalf jaar geleden kwalitatief onderzoek gedaan in een hele brede doelgroep, van fervent vleeseters tot mensen die al jaren veganistisch waren, en eigenlijk zei iedereen, hoe wij nu leven is niet houdbaar, dat was eigenlijk wel een grote conclusie”.
EU verkiezingsdebat
We organiseerden een EU-verkiezingsdebat met vier vertegenwoordigers van Renew (D66), S&D/Greens (GroenLinks-PvdA), Europees Links (PvdD) en EPP (CDA). Dit debat met drie stellingen is opgenomen en ondertiteld in het Engels, zie video. Ingeborg ter Laak, de CDA-kandidaat (nr. 2 op lijst) steunde verrassend genoeg een emissiehandels systeem voor slachterijen en zuivelfabrieken, in combinatie met EU-importheffingen op vlees en zuivel (CBAM), net als Hendri Nouwen van D66, terwijl Lara Sibbing, de GroenLinks-PvdA kandidaat dat niet deed, net als de fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, Anja Hazekamp. Wel bepleitten beide het beprijzen van vervuiling en goedkoper maken van producten die juist schoner zijn geproduceerd.
Ingeborg ter Laak, kandidaat EU parlement voor CDA, over Stelling 1
“Ik ben het eens met stelling 1 [over 0% btw op groenten/fruit en hoogste btw op voedsel met negatieve impact op milieu en gezondheid] omdat het gaat over goedkoop voedsel, en ik denk dat we dat ten alle tijden gezond voedsel de makkelijkste keuze moeten maken. En ik ben het helemaal eens met Jaap [Seidell] de meneer daar achter in [opmerking van publiek omtrent gesubsidieerde gezonde schoollunches] … ik zie gewoon dat het werkt als je op scholen groente en fruit gratis uitdeelt, met name de scholen waar de kinderen het het hardst nodig hebben, je ziet dat het langzaam een beweging in gang zet.”
“We hebben gezien in Spanje en in Engeland, het [lagere btw op bepaalde voedselproducten] heeft er niet voor gezorgd dat de prijzen voor de consument van groente en fruit, nou goedkoper werden. … Ik vind het ook echt heel belangrijk om dat te zeggen, die 0% prima, maar zorg dat er meer mechanismes komen, dat echt de gezondste keus, de goedkoopste keus wordt”.
Anja Hazekamp, EU lijsttrekker Partij voor de Dieren, over Stelling 1:
“Wat je ziet … is dat de prijs voor vlees en zuivel en eieren, dat dat geen eerlijke prijs is, en dat alle schade voor klimaat, voor de biodiversiteit, voor de dieren … en de gezondheid van mensen … die moeten ook in die prijs berekend worden, en dit is een eerste stap, een hoger btw-tarief, maar uiteindelijk moeten natuurlijk al die externe kosten worden meegenomen in die prijs en wij willen dus ook dat de meest duurzame en gezonde optie, de goedkoopste wordt.
Ingeborg ter Laak, CDA over Stelling 2 over een ETS systeem voor de landbouw:
“Hier kies ik voor. Het is nog geen perfect systeem, maar waarom ik het eens ben met de stelling is omdat het ook iets zegt vergelijkbaar met de regels voor CBAM [EU importheffing voor producten met lagere klimaatstandaarden dan in de EU]. Als het niet in Europa geproduceerd mag worden op die niet-duurzame manier, dan mag het ook niet in Europa binnen komen, voor heel goedkope prijzen en dat is heel essentieel. Dat is de kracht van Europa. Dat we samen afspraken maken en dat je geen goedkoop vlees uit bijvoorbeeld Argentinie de Nederlandse boeren uit de markt laat prijzen” (…). “Spullen die niet in Europa geproduceerd mogen worden, omdat ze niet duurzaam zijn of niet voldoen aan onze eisen, zouden we ook niet van buiten moeten importeren, daar zijn we heel helder over”. [dat is dus een nieuwe lijn t.o.v. steun voor vrijhandelsverdragen}.
Hendri Nortier, kandidaat EU parlement voor D66, over Stelling 2:
“We vinden dat [het ETS systeem voor broeikasgasemissie reductie in de industrie] uitgebreid moet worden naar meer sectoren [zoals landbouw]. Het ETS, dat het niet werkt, daarover ben ik het niet geheel met de Partij voor de Dieren eens, want we zien al een aantal positieve effecten. Ze zijn nog kleinschalig, maar dat gaat optikken, vanaf 2027 is de verwachting dat die prijs exponentieel gaat stijgen, en dat daardoor de druk op de bedrijven om te verduurzamen en de uitstoot terug te brengen juist gaat versnellen. Dus daarom vinden wij ook dat het naar meerdere sectoren, zoals slachterijen, uitgebreid moet gaan worden, om juist die druk ook bij die bedrijven verder [op te voeren].
Lara Sibbing, EU kandidaat voor GroenLinks-PvdA
“We zijn tegen een ETS voor de landbouw. De ETS kan een ongenuanceerd instrument zijn. Ik heb me laten informeren door Bas Eickhout en zijn collega’s. Je loopt dan bijvoorbeeld het risico dat er tussen sectoren wordt uitonderhandeld”.
Anja Hazekamp EU lijsttrekker Partij voor de Dieren, over Stelling 3:
“Nee, wij willen dus die landbouwsubsidies, die 387 miljard, inzetten voor de verduurzaming, volledig inzetten voor de transitie naar gifvrij, gentech-vrij en een plantaardige toekomst. Ik heb gekozen [om de revenuen van een toekomstige Agri-ETS in te zetten] voor het VN fonds voor Loss and Damage omdat juist die landen die het minst hebben bijgedragen aan klimaatverandering het zwaarst worden getroffen door klimaatverandering, en ik denk dat we daar alles op alles moeten zetten om die regio’s, met name in het mondiale zuiden, te compenseren voor de schade die zij leiden”.
Hendri Nortier, kandidaat EU parlement voor D66, over Stelling 3:
‘Met betalingen doen in het Fonds voor Loss and Damage (voor ontwikkelingslanden) ben ik het sowieso eens. Als Europa hebben we een jarenlange schuld opgebouwd richting de rest van de wereld en we moeten hiervoor in de buidel tasten.”
Lara Sibbing, EU kandidaat voor GroenLinks-PvdA
Wat we nodig hebben in Europa is een transitie naar een robuuster systeem en dat gaan we krijgen als we weer de boer en de natuur samen hand in hand laten gaan. Dat gaan we krijgen als we eerlijker gaan beprijzen, een eerlijker speelveld en een eerlijker verantwoordelijkheid in de keten krijgen. Stem nummer 16.
True Pricing van voedsel in de praktijk
Het laatste onderdeel van het Lustrum congres ging over de praktijk van true pricing van voedsel. In deze video is dit terug te zien. Anita Scholte op Reimer van Albert Heijn (Directeur Duurzaamheid en Kwaliteit) vertelde over het true price experiment met koffie en melk en over de meerprijs die veel boeren krijgen van Albert Heijn, zoals 5 eurocent per liter melk voor extra prestaties voor klimaat, dierenwelzijn, milieu en natuur. Pauline Rosenberg, Sustainability Expert van cateraar Vermaat, vertelde dat na een eerdere pilot met true pricing bij 13 locaties, ze binnenkort true pricing blijvend willen invoeren bij 50 locaties, onder meer bij de 13 locaties die al eerder met de pilot gewerkt hebben. Vanwege deze inzet ontving zij een prijs van TAPP Coalitie, de eerste in een jaarlijkse reeks '1e prijs True Price en Eiwittransitie'. TAPP Coalitie had twee jaar terug al een zelfde true price pilot ontwikkeld in drie Universiteiten, waarbij vlees zo'n 40% duurder werd en groente, fruit en vegan maaltijden juist 9% goedkoper. Hierover vertelde Luuk Scholte, directeur van Greendish, die dit project had uitgevoerd, met steun van TAPP Coalitie en Studenten voor Morgen. Tenslotte sprak Claire van den Broek, directeur van True Price.
Prijs voor cateraar Vermaat
TAPP Coalitie voorzitter Peter Haring overhandigde de allereerste TAPP Coalitie 1e prijs voor True Pricing in de Eiwittransitie aan Pauline Rosenberg van cateraar Vermaat voor het uitvoeren van 13 pilot projecten met 'true pricing' in de catering (hogere prijzen voor onder meer zuivel en eieren en benutten van de meerprijs voor verduurzaming op het bedrijf van een eierproducent).
True Price: wereldwijde doorbraak, de geest is uit de fles!
Last but not least was de inspirerende key note speech van Claire van den Broek, directeur van True Price, een social enterprise die in 2012 is opgericht door Michel Verschoor en Adrian Groot Ruiz met steun van de Rijksoverheid en de Rabobank. Samen met partners en o.a. de Wageningen Universiteit is de true price methodiek en de remediering (terugsluis van de meerprijs) steeds verder doorontwikkeld, en toegepast bij tal van producten, zoals bij chocola, koffie, thee, brood en in de catering. True Price was betrokken bij de pilot van AH met koffie, melk en havermelk, waar de les was dat consumenten willen weten waar de meerprijs van een 'true price' naar toe gaat en wat het bedrijf zelf al doet in de keten aan verduurzaming. Bij o.a. het Ministerie van Infrastructuur en Milieu zette True Price een project op in de catering en bij de natuurwinkel de Aanzet in Amsterdam, een voorloper in de supermarktbranche. Claire van den Broek somde tal van initiatieven op waaruit bleek dat 'true pricing' inderdaad onomkeerbaar ingezet is:
- vanaf 2027 zullen alle middelbare scholieren een eindexamen moeten doen over 'true pricing' en externe kosten.
- n.a.v. een 2e kamer motie van D66-er Boucke gaat het Ministerie van EZ aan de slage met een pilot true pricing.
- de VN voedsel en landbouw organisatie FAO bracht en brengt rapporten uit over true cost accounting bij landbouw en voedsel, waardoor het begrip over externe milieu- en gezondheidskosten (2x de prijs van voedsel) bij elk land bekend raakt.
- mondiaal publiceerden talloze kranten zoals New York Times en wetenschapsbladen als Nature over true pricing.
- Het Global Partnership on True Pricing of Food, gestart door True Price en Rabobank, waar TAPP Coalitie ook partner van is, heeft binnen een half jaar al 90 partners in 21 landen en gaat aan de slag met tal van pilots bij boeren, verkooppunten en bij overheden.
Kortom: het einde van het tijdperk van de homo economicus is aangebroken, het tijdperk van de echte prijzen komt eraan!
